Na Spook Country en Zero History geraak ik er maar niet uit. Is Gibson nu op een zodanig griezelige manier met zijn tijd mee (en dus vooruit op bijna iedereen) of is zijn hele carrière één grote regressiebeweging van revolutionaire science fiction naar door mode en gadgets geobsedeerde spionageroman, zij het overgoten met een anomiesausje?

Je kan niet zeggen dat hij deze tijd niet volledig begrijpt. Al evenmin zou het eerlijk zijn om zijn huidige supergedetailleerde schrijfstijl af te doen als louter stijl. Zijn personages staan in elk geval met ieder boek dichter bij ons en je met hen identificeren is nog nooit zo makkelijk geweest. En toch... ik mis sinds Spook Country iets ondefinieerbaars. Enig nadenken over dat ondefinieerbare zet je echter op weg naar waar Gibson naar toe wil. Het mooie is dat je zelf mag uitmaken of die weg de weg van de hoop of die van de ultieme vernietiging is.

Je merkt, voelt, intueert dat hij sinds Pattern Recognition iets op het spoor is. Als er al een rode lijn door de Bigend cyclus loopt dan is het die van de parallelle wereld. Een klein deel van de bevolking van deze planeet heeft macht, de meest vooruitstrevende technologie en instrumenten, heeft toegang tot bepaalde kennis, is op de hoogte. Voor het andere, machteloze, deel is de toegang tot de andere wereld afgesloten, lijkt het alsof die wereld zelfs niet bestaat. Als ze er al mee in contact komen, worden ze vermalen in de parallelle machinerie, of ontsnappen ze ternauwernood. Zoveel kan je afleiden. Maar is dat alllemaal wel zo opmerkelijk als het zich voordoet? Misschien wel.

Het wereldbeeld dat opdoemt uit Gibsons laatste trilogie is pessimistisch over de soort, maar net optimistisch over het individu. In die zin dat hij aangeeft dat we niet langer alle heil van de ideologie, de staat of het systeem mogen/kunnen verwachten. Alle zekerheden zijn weggevallen en verwachten dat die ooit terugkomen getuigt van een absoluut gebrek aan realiteitszin. Het individu zal dus zelf nieuwe zekerheden, andere vormen van gemeenschap, van creativiteit, van vrijheid moeten uitdenken en creëren. Doet hij/zij dat niet, dan lonkt alleen de leegte, het zwarte gat van de markt, de geldobsessie en de monocultuur.

Op die manier is de nieuwe Gibson veel minder spectaculair dan de revolutionaire profeet van Neuromancer en Idoru. Maar uiteindelijk heeft hij aan ons die vandaag deze wereld tegemoet moeten treden wel meer te vertellen. Vraag is of je wil luisteren.