Notes on K-pop 9: First Quarterly Report - Reasons

 Morgenavond zal het exact drie maanden geleden zijn dat ik als de bliksem door k-pop getroffen werd. Buiten de evidente muzikale component van de Mysterieuze Oorzaak, snap ik om eerlijk te zijn zelf nog altijd niet helemaal wat me is overkomen en waarom ik dat hele gebeuren zo fascinerend vind en na drie maanden er obsessioneel mee bezig geweest te zijn dat ook blijf vinden. Ik blijf het voorlopig houden op een fysische of chemische oorzaak, eerder een overdaad aan prikkels die zich op meerdere zintuigen tegelijk richten, een overweldiging eerder dan een rationele appreciatie.   

 Ok, het is nieuw, voor mij dan toch (tenslotte is k-pop al aan de gang sinds eind jaren negentig van de 20ste eeuw en iedereen kent Gangnam Style, nu 11 jaar oud) en het speelt zich allemaal af binnen een cultuur die volstrekt anders gecodeerd en op sociaal vlak vaak ontzettend vreemd is (hiërarchie van respect voor ouderen en eerderen, bepaalde vormen van beleefdheid en dankbaarheid die wij ofwel vergeten zijn, of zelfs nooit hebben gekend, een hoge mate van terughoudendheid over bepaalde onderwerpen), maar het is natuurlijk vooral door de reacties van de mensen rondom mij op mijn verslaving dat ik merk hoe raar het allemaal wel niet is.

 Na drie maanden kan ik voor de vuist weg wel een aantal zaken opsommen die me heel erg bevallen aan k-pop:

• Een volstrekt gebrek aan vulgariteit: vooreerst geen aanhoudende nadruk op het vooruitzicht van de sexuele daad, evenmin verheerlijking van geweld en brutaliteit, geen gevloek, krachttermen en schuttingstaal, geen verheerlijking van zogenaamde slechte gewoontes (roken, drinken, drugs, vul zelf aan met uw favorieten). Ik ben zelf allerminst een puritein en wat mij betreft mag iedereen zo libertijns tekeer gaan als zij of hij dat wil. Maar dat het gebeuren zelf niet voortdurend onderwerp moet en zal zijn van de muziek waar ik naar luister is een ware verademing. Dat het daardoor allemaal wat braver is maken andere aspecten meer dan goed. Het bewijst ook dat je best op een andere basis dan een louter tegenculturele iets spannends kan opbouwen.
• Het zingen in de eigen taal: Koreaans is allerminst een wereldtaal (iets meer dan 80 miljoen sprekers) en het duurt even voordat je het gewend bent (nu ja, in mijn geval drie minuten). Maar het werkt wonderwel en de teksten - ik zeg expliciet niet: de onderwerpen - zijn vaak erg poëtisch en gewoon ook heel wordy vergeleken met wat je in westerse pop- en poprocksongs te lijden krijgt. K-pop is niet van de straat, en dat mag ook wel eens. Engels hoor je ook genoeg in k-pop, maar dat is meer omdat het per toeval goed klinkt dan om de betekenis. Enkelingen brengen nummers in het Engels uit, naar je aanneemt om de wereld te veroveren. Maar dat lijkt vaak een overbodige knieval, eerder om te laten horen dat men de Engelse taal beheerst. En gezien culturele dominantie begint met taal schiet het zijn doel ook voorbij.  
• De ongegeneerde obsessie met schoonheidsidealen, met oppervlakte: In het huidige westerse culturele klimaat is het haast een misdaad om iemand te appreciëren omdat - in mijn geval - zij aan een bepaald schoonheidsideaal beantwoordt. Schoonheid is in k-pop ook volstrekt niet gesexualiseerd. De nadruk ligt niet op tits, ass en lips. Het is eerder een esthetiek. Iemand ziet er goed uit en dat is toegelaten en een positieve kwaliteit, zelfs een startvoorwaarde voor een idol. En hoewel er een bepaald Koreaans schoonheidsideaal is waarvoor haast ieder k-pop idol vlotjes onder het mes gaat - vaak op zeer jonge leeftijd - ziet toch niet iedereen er hetzelfde uit. Er is voldoende variatie in die zin dat je het individuele uiterlijk meestal nog wel ontwaart en je geen smoelen ziet die volgespoten zijn met botox of dichtgeplamuurd met fillers. Het is meer een sculpteren en verbouwen van een gezicht totdat je eruit ziet zoals je zelf wilt. En als het goed gelukt is, waarom zou je daar negatief over willen oordelen? Inclusief is het niet. And no, we do not need to talk about that! Als het je niet bevalt sluit je de ogen maar of ga je maar naar andere muziek luisteren.
• Het is niet woke. Zie om te beginnen al het vorige punt. K-pop is bovendien erg nationalistisch en trots op de eigen cultuur, tot op het lichtgeraakte af. Voor de entertainment groups (die naast zangers en zangeressen ook altijd acteurs en actrices onder contract hebben) draait het allereerst om geld en winst, dus om het in de markt zetten van mooie mensen. Identiteitspolitiek bestaat niet en over politiek praat je niet. Religie kan wel, want dat is traditie en die wordt hoog in het vaandel gedragen. K-pop aanvaardt hoe de wereld in elkaar zit en doet zijn ding binnen de bestaande structuren en systemen. Er is geen drang om maatschappij en cultuur te veranderen. Er is nergens een spoor van prekerigheid of het idee dat een Zuid-Koreaan eens zal uitleggen hoe anderen het moeten aanpakken.     
• Het aanvaarden van de spelregels, deels verderbreiend op het vorige punt. Iedereen weet heus wel dat idols er niet bloedmooi uitzien als ze net uit hun bed komen, dat ze niet altijd lief en cute zijn en dat ze ook relaties en sex hebben, dat ze misschien af en toe wat minder in vorm zijn of andere physical and mental health issues hebben. Het zijn mensen net als jij en ik. Maar als ze als idols voor de dag komen vertegenwoordigen ze een ideaal en daar beantwoorden ze dan ook aan, niet af en toe maar heel de tijd. Privaat en publiek zijn strikt gescheiden. Privé is voor jou en daar willen we helemaal niks mee te maken hebben. Publiek is voor ons, de fans, en daarmee hebben we alles te maken. Dat betekent ook dat je als idol best eerst goed nadenkt aleer je besluit je privé publiek te maken. Die geest krijg je immers nooit meer terug in de fles. 
• K-pop een Gesamtkunstwerk noemen zou veel te veel eer zijn, maar het is wel een totaalervaring. Voor mij persoonlijk moet het dat ook zijn, want er is te weinig echt supergoede muziek in k-pop (wel meer dan genoeg trouwens, maar zeker niet te veel, en van het meeste dat ouder is dan tien jaar is de kwaliteit echt nog een flink stuk lager dan nu het geval is - je merkt dat het baby steps zijn). K-pop is een veelkoppig monster: er zijn de muziek en de choreografie, die in k-pop altijd samen gaan: geen muziek zonder dans en geen dans zonder muziek; de styling (fashion, concept look en mode accesoires, allemaal voor elke gelegenheid anders); de talloze filmpjes (zoals daar zijn fan cams, music show optredens, live shows, TikToks - in eender welke geluids- en beeldkwaliteit), de reality shows (idols spelen met puppies, idols zorgen voor een baby, idols maken eten klaar, idols gaan op restaurant, idols gaan alcohol drinken); persoonlijke vlogs; deelname aan variété shows en grote muziekspektakels; interviews over eender wat (wat is je favoriete snack? wat zit er in je handtas? wat vind je cute? hoe goed ken je de andere members? wie vind je de mooiste van de andere members? letterlijk alles wat je kan bedenken kan onderwerp zijn, vaak hoe belachelijker hoe liever); de real time interacties met je idols via live streams, fans signs en fan meets. Het is met andere woorden een soort Second Life. Dat van een ander weliswaar. Maar dat is natuurlijk het hele punt. Because your own life is nasty, brutish and short. En het is zo al hard werken genoeg.

 In een tweede deel zal ik het dan hebben over waar het uiteindelijk mee begonnen is: de muzikale oogst na drie maanden ontzettend veel (en dan bedoel ik echt honderden nummers, als het er ondertussen al niet over de duizend zijn) muziek luisteren en music video's kijken. Na enkele dagen werd als snel duidelijk dat er een massa k-pop op de markt is, van echt stuitend slecht (zeldzaam) over generische, vaak sentimenteel stroperige middelmatigheid (de meerderheid) tot mee van de spannendste muziek die ik ooit in popmuziek heb mogen horen. Je hebt bovendien de indruk dat de hoogdagen nog maar net begonnen zijn.