Op een enkele dag de nieuwe aespa, het laatste deel van de Harvest Man trilogie en Braxtons Actuel 15 gescoord. Het zal nu wel even woestijn zijn.

 Als muziekfanaat en wekelijks aanschaffer van fysieke muziekdragers (dat zijn dan vinyls en cd's, heel vroeger ook nog cassettes) sinds ongeveer mijn veertiende levensjaar durft het me wel eens gebeuren dat een plaat netjes in de kast gezet wordt en pas weken, maanden of zelfs jaren nadien een eerste beluistering toevalt. Het zal niemand die dezelfde neigingen is toegedaan verbazen (de bibliofiel, wat ik ook al ben, is niet onder de indruk).

 Maar wat me vandaag overkwam is echt wel historisch. In een review in The Wire werd verwezen naar 'Forkboy' van Lard, een project van Jello Biafra en Minstry. Nu herinnerde ik me dat ik twee platen van Lard misschien nog wel ergens 'had steken', zoals wij dat onder platenbroeders wel eens plegen te omschrijven.

 Na opzij zetten van stukken meubilair, het aannemen van tortionaire lichaamshoudingen die mijn huidig karkas geen plezier doen en bijkomend noodzakelijk crate digging diepte ik inderdaad The Power of Lard en The Last Temptation of Reid (en toevallig ook nog de plaat van de Canadese punks Nomeansno met Biafra) uit de onbekende archieven op.

 Het heeft dan ook weer een paar dagen geduurd eer ik het juiste moment had gevonden om die muziek ook nog daadwereklijk te gaan beluisteren. Dat gebeurde dus een paar momenten geleden. Wat bleek? Dat ik deze plaat, afgemeten aan de staat van het vinyl en de herkenbaarheid van de muziek nog nooit had gehoord. Met zekerheid is dit de eerste keer dat deze muziek door de trouwens toen ook al dienst doende uit de jaren zeventig van de vorige eeuw daterende luidsprekers schalde. Het klinkt trouwens, dat zal geen donderslag zijn, als Ministry met Jello Biafra op vocalen.

 Even op de achterkant van The Power of Lard zoekend bleek dat deze plaat in het gezegende jaar 1990 werd uitgebracht. Dat betekent dat ik er minstens 33 jaar over gedaan heb om deze plaat een luisterbeurt te geven. Hetgeen toch een absoluut record met zijn.

Dopplerefekt - Infinite Tetraspace

 K-pop of niet k-pop, de zoektocht naar lekker muzikaal spul gaat onvervaard door. Herr Gerald Donald, ook wel Dopplereffekt heeft op het naar ik meen Italiaanse Curtis Electronix (als in Curtis Mantronik nemen we aan) een dijk van een 12-inch de tijdruimte in gelanceerd. Denk Die Daemmerung Von Nanotech en de Neu-unter-Wasser van de dansbare Drexciya. Op de flip krijg je nog die typisch majestueuze ambientsferen in de geest van de Vangelis van Blade Runner. Mooi toch, dat iemand die nu al meer dan dertig jaar in het vak zit keer op keer nog die eerdere scherpte kan manifesteren? 

Notes on K-pop 15 : 20th Century Music

    Een laatste keer heb ik het nog geprobeerd. Hoogstwaarschijnlijk a case of not able to let go. Tevergeefs, mijn relatie met niet-synthetische muziek behoort denk ik voor altijd tot het verleden. Omdat Radiohead nu al acht jaar geen plaat uitgebracht dacht ik The Smile eens te proeven. Geen van mijn atomen gaat beweren dat deze miniversie van Radiohead echt slechte muziek aflevert. De dagen van direct expressionisme en vernieuwing lijken echter toch wel ver in het verleden te liggen - ik schat ergens tussen 2003 (Hail to the Thief) en 2011 (The King of Limbs - Radioheads Last Hurrah, een kiem van vernieuwende belofte maar achteraf een nageboorte gebleken). De muziek klinkt niet vermoeid, op een manier branden heilig vuur en passie maar het is uiteindelijk thematisch (dat miserabilisme en dystopisme, die hopeloosheid) en structureel (hoekige postpunk en slepende postrock met af en toe symfonische inkleuring) muziek van een andere eeuw. 

    Zoals gezegd is het me een raadsel waarom ik van de ene op de andere dag geen muziek meer aankan die niet volledig bestaat uit elektronische beats en andere synthetische geluiden. Uiteindelijk kan k-pop enkel aanleiding en symptoom geweest zijn. Het is nu niet dat k-pop als popmuziek in essentie ook maar vernieuwend kan zijn. Popmuziek is immer een distillaat van muziekvormen en -verschijnselen die eerst sluimerend een ondergronds bestaan leiden, dan in bredere kring zich verspreiden totdat de overgang naar het grote publiek kan worden gemaakt. 

    Het heeft er misschien meer mee te maken dat in de 21ste eeuw men geen genoegen meer kan nemen met louter muziek. Of louter literatuur. Of enkel de kunstenaar. Vanuit 2024 bekeken is zoiets twintigste-eeuwse tunnelvisie. Natuurlijk is er geen licht aan het einde van die tunnel. Had iemand echter gezegd dat de modernistische tunnel naar de eindbestemming ging leiden? De muziek, de tekst, het kunstwerk en de artiest, allemaal alfa en omega van de liefhebberij, kunnen geen aanspraak meer maken op onze totale aandacht. Teveel dingen (objecten dus, geen subjecten) schreeuwen onophoudelijk om onze drang naar veelpuntige obsessie. Probleem is dat de meeste menselijke organismen dat voortdurende, nooit aflatende niet aankunnen. 

    De generatie die nu jong is lijkt er \nog het meeste van onder de indruk. Omdat ze hun lot verbonden hebben - was er dan echt een keuze? - aan het digitale is er voor hen ook geen ontsnappen aan de actuele, elke seconde versnellende evolutie. Depressie, richtingloosheid, onzekerheid en een verloren geloof in een betere toekomst zijn het resultaat. Vandaar mijn eeuwige vermoeden dat psychologie geen wetenschap kan zijn: de zogenaamde geestelijke problemen die we sinds Freud als te genezen hebben geduid zijn in feite het gevolg van een lichaam dat niet opgewassen is tegen de technologie die het zelf tot stand heeft gebracht. Geestelijke problemen zijn gewoon biologische problemen. Een wereldscheppend zoogdier heeft een ecologie rond zich gebouwd, maar door ethische terughoudendheid nagelaten de allereerste ecologie, namelijk het eigen lichaam, daaraan aan te passen.  

    Nochtans, zowat het enige nuttige feit dat ik van de cursus sociologie onthouden heb was het ultieme adagium: adapt or perish. Een vaststaande identiteit gaat je niet ver brengen. Noem het Darwinistische sociologie op zijn puurst. Tot aan het eerste decennium van de 21ste eeuw kon je met een vast stramien en herhaling nog wel iets bereiken. Die dagen behoren nu echt wel tot het verre verleden, met die specificatie dat dat verre verleden maar twintig jaar terug in de tijd gesitueerd is. Teruggrijpen naar dat verleden doe je nog enkel uit nostalgie. Ter zijde betekent dat politiek dat elk verlangen naar de Goede Oude Tijd (die uiteraard nooit bestaan heeft) een conceptueel cul-de-sac moet zijn. Misschien is zelfs het concept als denkinstrument nu al gedateerd?

    Als futurist en ooit sf fanaat heb ik ondertussen zowat elke utopie en dystopie zien voorbijkomen en waar ik nu nog op zit te wachten is de vervulling van de ultieme belofte: laat artificiële intelligentie de boel maar overnemen, ons lichaam en lijf incluis. Doe daar eeuwig leven bij (met dien verstande dat je zelf kan kiezen wanneer ermee op te houden) en klaar. Nothing is true, everything is permitted.

Notes on K-pop 14: Karina as a Work of Art

 Geen idee wie de teksten van het stuk dat ik hier in stukken heb gekapt en  geplakt geschreven heeft en heeft durven publiceren. Het is iemand of meerdere schrijvers van All K-Pop, zowat de meest informatieve en minst hysterische (lees: nog steeds best tamelijk hysterische) Engelstalige k-pop content site. Informatief zou ik de tekst niet noemen: het is een ode, op de rand van een liefdesverklaring. Je begrijpt dat de schrijver zich een beetje schaamt om zo'n tekst met de wereld te delen in eigen naam. Ik zou het evenmin durven. Zoals iemand in de commentaarsectie van het stuk reageerde: this article is insane! Misschien heeft de redactie gewoon een of ander AI losgelaten op het idee Karina?

 En toch, en toch. Er is  geen woord van gelogen. Ik zou het niet beter kunnen opschrijven. Er moet geen woord bij of af. De hele waarheid is immers dat je van te veel Karina kijken inderdaad een klein beetje gek wordt. Ik heb ooit twee plastische chirurgen haar gezicht een half uur weten becommentariëren. Het meest voorkomende commentaar over Karina op sociale media moet zijn: Is she real? En hoewel ik al veel van haar lives en chats en ander videomateriaal heb bijgewoond, the jury is still out.  

 

 Blackpink, Ive, Newjeans, Le Sserafim en wie weet ik nog: allemaal goed en wel. Als aespa, waarvan Karina de leader is, je eenmaal te pakken heeft, dat is, om het met de toepasselijke titel van een van hun singles te zeggen, Next Level. En we moeten daar vervolgens niet flauw over doen: Giselle is een capable rapper en zangeres en Ningning en Winter hebben allebei op hun manier een uniek stemgeluid en geen mens van vlees en bloed zou de drie andere members als minder dan mooie meiden duiden. 

 Maar de finale reden dat iemand totaal geobsedeerd geraakt door aespa is Karina, Yu Ji-Min voor de burgelijke stand. Ze is waarschijnlijk het allereerste k-pop idol dat er alles voor over heeft gehad, heeft en zal hebben om er uit te zien zoals iedere futuristisch denkende k-pop liefhebber zich een AI voorstelt. Het is alsof een manga van de pagina is opgestaan om de wereld in te trekken en een carrière in k-pop te beginnen. Karina's plastiek is het eerste k-pop kunstwerk.

 Het hoeft geen betoog dat Yu Ji-Min - doopnaam Katarina, want ze is zoals veel Koreanen katholiek: gisteren zag ik haar in een bevreemdend moment nog de Bijbelse God bedanken aleer eten en binge drinken (jawel, in Korea drinken vrouwelijke idols zich lazarus on air) aan te vatten - er een aantal jaar terug niet uit zag als Karina. En je bent er zeker van dat als er aan de gebeeldhouwde trekken door natuurlijke aan- of uitgroei ook maar iets verandert, ze sito presto bij de plastische chirurg staat aan te schuiven. Nu ja, aan te schuiven: er staat een heel team full-time, dag en nacht van wacht mocht de godin een tweak hier of daar nodig hebben. SM Entertainment heeft er naar verluidt miljarden won voor over om haar onder contract te houden. Waarschijnlijker is dat ontwerp en vervolgens onderhoud van dat gezicht al miljarden won heeft gekost.  

 Cosmetische chirugie mag dan de gewoonste zaak zijn in k-pop (regelmatig bezoek aan de kliniek voor skin whitening is standaard procedure), de vier members van aespa - niet enkel Karina - in hun huidige staat zouden voor iedereen die hen tien jaar geleden op straat had ontmoet vandaag volslagen onherkenbaar zijn. Uiteraard circuleren de voor en na foto's op het net. Voor Karina is er zelfs een time-lapse te vinden. Maar nobody cares hoe ze er toen uitzagen. In de meeste gevallen herken je trouwens nog enkel de kijkers en wat residuele originele gelaatstrekken. De rest van het gezicht is een voortdurend werk in uitvoering, op zoek naar hoe een k-pop idol er moet uitzien. Minstens heeft iedereen een double eyelid correction ondergaan, zien alle kinnen en kaaklijnen eruit als een perfecte V en werd de neus piekfijn gesculpteerd. Punt is: de andere drie streven ernaar om op Karina te lijken. Dat alles naast het verplichte lelieblanke gelaat. Zo blank als een idol zijn Caucasians enkel als ze een paar uur dood zijn.  

 Het punt is natuurlijk - houdt dat woord even vast - dat als je fan/stan bent van een k-pop groep je dat niks interesseert. K-pop is cultuur en wat natuur is heb je elke dag al. Meer daarvan heb je echt niet meer vandoen. Onnatuurlijk is net het hele punt.  

 Dan valt het mee dat aespa ooit werd opgezet met een zorgvuldig uitgewerkt concept en verhaallijn over artificiële intelligentie en avatars. Dat hier helemaal uit de doeken doen en toelichten zou te ver voeren en het klinkt, ondanks het feit dat het op muzikaal en cinematografisch vlak klopt, ook gewoon een beetje belachelijk. Bottom-line is dat elk aespa member een tegenhanger heeft in de virtuele realiteit, hun eigen ae. Wat dan weer de afkorting is van avatar experience. Narratief bezien is het totaal van de pot gerukt, maar aespa heeft met de verhaallijn toch minstens drie of vier comebacks kunnen volmaken. De teksten van de nummers zitten dan ook tjokvol met zwartromantische cyberspeak en de beeldtaal van de music videos situeert zich ergens op het snijpunt van het kinderlijke Stargate S-1, de onderhuidse slijmerige dreiging van Aliens en de absurd doorgedachte realiteit van Alice in Wonderland. Ondertussen lijkt het hele virtual reality concept wat op de achtergrond geraakt en hoewel de stans alweer om een terugkeer van de ae's zitten te zeuren, gaat het misschien ook niet terugkeren.   

 Maar dat is dus helemaal geen probleem. Want aespa heeft nog steeds Karina, die een verpersoonlijking is van het hele concept. Karina is het enige k-pop idol dat er werkelijk elke keer als je haar ontwaart anders uit ziet. En dat betekent dan niet enkel op het gebied van kledij, kapsel, make-up en styling. Karina kan de ene dag lijken op een super cute kind van 12 jaar, pluisbeest incluis, terwijl ze dezelfde avond voor de dag komt als een glamoureuze filmster die een decennium in het vak op de teller heeft. De volgende dag loopt ze er bij als faux American cheerleader of skater girl en de week daarna als vleesgeworden high-fashion model of net uit de doden opgestane gothic ice queen. Daarnaast heb je de casual Karina in werkbroek, hoodie of t-shirt. Zelfs de Karina zonder make-up krijg je af en toe te zien. Uiteraard is die voortdurende metamorfose haar handelsmerk, maar het kan zelfs voor een fan zeer desoriënterend zijn. In die mate dat je soms twee keer moet kijken om je ervan te vergewissen dat je hier wel degelijk met hetzelfde wezen te maken hebt. Op sommige ultrabewerkte conceptfoto's is het trouwens moeilijk om Winter en Giselle en Karina en Ningning nog van elkaar te onderscheiden. Het is niet creepy, in de zin van uncanny valley (hoewel het verdraaid dicht in de buurt komt), maar wel uniek, zeker in k-pop, en misschien wel wereldwijd.   

 

 Nu speelt elke girl group in k-pop uiteraard met het telkens opnieuw naar buiten komen met een steeds nieuwere bijdetijdse look. Niettemin heeft iedere groep (Blackpink is hier weer de uitzondering die de regel bevestigt) zijn eigen concept, waarbinnen gevarieerd , maar waar zelden compleet van afgeweken wordt (tenzij bij diminishing commercial returns, zoals recent het middelmatige Itzy hun concept wat zielig richting Blackpink en aespa stuurde). Maar Karina is simpelweg all things to all people. Met de meiden van de Sapphische gilde die Karina aanbidden vul je ondertussen meerdere voetbalstadions. Voor de mannelijke kunne is ze een soort onbereikbaar beeld van wat vrouwelijkheid allemaal zou kunnen betekenen, vroeger, nu en in de toekomst. Ze ziet er fantastisch uit in Hanbok, in hedendaagse urban streetwear en in duistere of futuristsche outfits en gezien ze naar Koreaanse maatstaven best groot is en iets etherisch uitstraalt, past haute couture haar als een tweede huid. Uiteraard zal bijna elke foto of video bewerkt zijn, maar nogmaals: geen k-pop fan die zich dat aantrekt. Niet verwonderlijk zijn bij mannelijke Koreaanse adolescenten Karina en Winter respectievelijk nummer een en twee als je ze vraagt hoe hun vriendinnetje er zou moeten uitzien. De gevolgen voor de mentale gezondheid van de gemiddelde Zuid-Koreaanse jongeman laten zich raden. Maar dat zijn zorgen voor later. We leven immers nu.   

 Komt daar nog bij dat Karina de enige echte vrouwelijke allrounder in k-pop is, in die zin dat ze, wat mij betreft als enige in k-pop, als ze dat zou willen, makkelijk de alternatieve toer zou kunnen opgaan. Ze is en de main dancer (haar krachtige, als het moet robotachtige, moves passen uitstekend bij de industriële beats en electronische sferen van aespa) en vanzelfsprekend de visual van aespa en de blufferige lead rapper en heeft ook nog eens een stemgeluid, tussen hees en schreeuwerig in, waarmee ze even goed een snotterig punkbandje had kunnen aanvoeren. Dat ze  ook nog eens kickt op flauwe R&B ballads en commerciële hiphop is een minpuntje dat we om evidente redenen voorlopig door de vingers willen zien. 

 Hetgeen overigens allemaal niet betekent dat aespa daardoor de meest populaire k-pop groep zou zijn, zelfs niet een van de meer populaire. In een wereld waar de gladde publieksbehagers van BTS al jaren de plak zwaaien is dat onmogelijk. Maar BTS vertegenwoordigt de optelsom en grootst gemene deler van wat een publiek goed vindt. Een groep als aespa heeft die typische secundaire functie in populaire muziek: tonen wat mogelijk is, als het niet nu is, dan wel morgen of in de verdere toekomst. En niet enkel muzikaal.

 De obsessie met Karina (geen probleem om toe te geven dat ik die volledig deel: het is als een virus en ik ben nu eenmaal volledig ondergedompeld in k-pop), die, eerder dan de meiden van Blackpink, een typisch Koreaans idolfenomeen is, legt meteen bloot dat Koreaanse k-pop fans een zekere naïviteit aan de dag leggen als het over westerse celebrity cultuur gaat. K-pop mag dan ondertussen een wereldwijd fenomeen zijn, die bekendheid heeft het toch voornamelijk te danken aan de muziek. Ook westerse muzieksterren zullen wel eens poseren voor een campagne van een bekend modemerk en je ziet ze inderdaad met regelmaat aanschuiven op Amerikaanse prime time talk shows en ze geven ook interviews aan bladen en internetpublicaties. Maar verder houden ze zich toch zo ver mogelijk van hun publiek verwijderd. Ze staan er boven en leiden in principe een afgeschermd leven. Ze zijn fundamenteel exclusief en ontoegankelijk.

 

 Van Koreaanse idols daarentegen wordt expliciet verwacht dat ze non-stop content aanleveren, als het even kan meerdere keren dagelijks. Ik hou al een tijdje zulke dingen niet meer bij maar met de natte vinger geteld heb ik vandaag (en gezien ik al een tijdje aan dit stuk bezig ben, geldt dat dus 7 op 7) toch minstens vier keer nieuwe content van of nieuws over aespa zien voorbijkomen op diverse social media. Een nieuwe fotoshoot, een aankondiging van nieuwe muziek, een chat op Weverse, een Tiktokfilmpje of twee en de digest van dat alles op Instagram, X en youtube: it's all in one day's work. Je zit het idol, met diens toestemming, op de huid (zie ook de obsessie met vertrek en aankomst van idols op de luchthaven van Incheon: vergeet het dat westerse fans even dicht - we hebben het hier over centimeters - bij hun idolen zouden mogen komen als tijdens die luchthavendefilés, waar verplichte foto-en videomomenten ingecalculeerd worden). Het idol is inclusief verbonden met de fan. Het idol eet, het idol danst, het idol wuift, het idol shopt, het idol buigt en dankt, het idol huilt, het idol doet een power nap, het idol treedt op, het idol wordt geïnterviewd, het idol gaat naar de sportschool, het idol doet eender wat: zolang je het idol maar mee-maakt. Zelfs als het allemaal in scene gezet is (maar hoe maak je dat onderscheid tussen scenografie en banale realiteit na een tijd nog?) is het idol aan-wezig. Voor een westerse fan is dat totale overkill en TMI. En Taylor Swift en Beyoncé of Rhianna en Ariana Grande gaan er, ondanks het feit dat ze in veel minder intieme mate met hun fans omgaan, geen concertticket minder door verkopen. 

 Aan een Oost-Aziaat raakt je dat idolconcept probleemloos verkocht. In oosterse samenlevingen, met hun meer organische groepsgevoel en respect voor tradities allerhande is met en bij elkaar zijn - ook al omdat ze met zoveel meer op dezelfde oppervlakte moeten leven - de normaalste zaak ter wereld. Uiteraard zijn ook westerse muziekliefhebbers sociale wezens en verzamelen ze zich ook op dezelfde plek om van muziek te genieten (zoals daar zijn concertzalen, festivalterreinen, diverse podia en discotheken), maar als we even naar de belangrijkste westerse muziek van de pakweg de laatste zeventig jaar kijken - dus alle pop- en rockvarianten en vervolgens hiphop - dan besef je meteen dat je hier met een veel individualistischer cultuur te maken hebt. De artiest als scheppend wezen en vervolgens als performer van de eigen schepping is hier het na te volgen voorbeeld. Zelfs de dj-cultuur is erop gebaseerd. Iedereen die een paar weken met k-pop in de weer geweest is weet dat daar de schepper ultraberekend is en de performer redelijk weinig in de pap te brokken heeft. Het getalenteerde individu zal er niet minder bewonderd en gekoesterd worden, maar het moet nu ook weer niet gaan denken dat het fundamenteel verschilt van de anderen en daardoor belangrijker is dan de rest van de stervelingen. Nederigheid en dankbaarheid blijven ordewoorden.

 Waarmee ik wil zeggen dat de uniek Koreaanse manier van met muziek en artiest omgaan misschien niet zo heel gemakkelijk getransponeerd kan naar een wereldpubliek. K-pop mag dan naar het schijnt enorm populair zijn in de USA en legio boy en girl groepjes mogen hun kunsten komen tentoonspreiden op de typisch Amerikaanse Late Night shows, je leest toch redelijk vaak in de Zuid-Koreaanse media dat men het gevoel heeft dat Amerikanen hen niet echt begrijpen en dat ze zelfs de Koreaanse idols belachelijk maken en uitlachen. Nu zijn Koreaanse k-pop fans en netizens over het algemeen redelijk intens en ontzetttend lichtgeraakt, maar je voelt hier onmiddellijk de wrijving tussen een Amerikaanse cultuur van altijd wat lichte en flauwe humor en de Koreaanse trots. Men heeft het gevoel niet voldoende serieus genomen te worden. En met die instelling moet je in het westen als louter zanger en danser niet te hard komen opzetten. It's only entertainment. Het verklaart wellicht waarom k-pop dan weer enorm veel succes heeft in Zuid-Amerika en Mexico, waar zang en dans veel meer met de algemene cultuur verweven zijn. White men can't dance.

 Maar bekijk het van een andere kant. Misschien heeft die toenemende populariteit van k-pop wel net te maken met het feit dat artiesten en performers die zich verheven boven het publiek voelen hun tijdperk hebben gehad en dat het tijd is voor een andere manier van met de fan en liefhebber om te gaan. De manier waarop idols met hun fans omgaan zorgt er in ieder geval voor dat je redelijk snel sympathie voor hun persoon opvat. Met je idol een echt (dat woord weer) gesprek voeren zou je natuurlijk al snel uit de droom helpen. Maar dat is net waar de hele idolwereld om draait: het is een perfecte illusie van intimiteit.

Addendum: Ter herinnering dat je in tijden leeft waar de realiteit de fictie in geen tijd inhaalt. Vandaag werd een foto van Karina gisteren op het Prada defilé in Milaan door een Chinese censor verwijderd omdat vermoed werd dat het een AI betrof. Vermoedelijk was de censor zelf een AI. Borges had het nog moeten meemaken.

Notes on K-pop 13: Attention Overload Disorder

  Een X'er was gisteren net voor middernacht zo gul om het volledige optreden van aespa in de Tokyo Dome te uploaden. Meer dan 2 uur en dertig minuten zonder pauze of forwarden uitgekeken, blik strak op de smartphone en de oren hoofdtelefoongewijs grondig doorgebeukt. Van de twee uur en half minstens een half uur ment in het Japans, zonder enige ondertitels of vertaling.  

 Zeg nu nog dat je van overmatig schermgebruik aan aandachtsstoornis gaat lijden. 

Notes on K-pop 12: Don't Judge

 Het was onmogelijk de laatste maanden om k-pop fan te zijn en niet op de hoogte te zijn van de zaak Lee Sun Gyun, een van de hoofdacteurs in Parasite. Het is meteen het perfecte voorbeeld van hoe er in Zuid-Korea gekeken wordt naar en omgegaan met beroemdheden als muzikanten, acteurs en andere entertainers. Er gelden daar andere normen en dat is een groot deel van de fascinatie die, althans voor mij, van de Zuid-Koreaanse cultuur uitgaat. Maar als het daar dus fout loopt, loopt het ook meteen goed fout.

 Zowel rapper en producer G-Dragon (een van de bekendste k-popsterren ter wereld en tot voor kort collega van Blackpink bij YG Entertainment) als Lee Sun Gyun werden verdacht van druggebruik. Dat is in Zuid-Korea niet de gewoonste zaak ter wereld. In onze cultuur, als het al niet toegelaten is of oogluikend toegestaan, wordt dat redelijk vlotjes door de vingers gezien en zeker als je bekend bent en de nodige fondsen ter beschikking hebt, kom je er hoogstwaarschijnlijk vanaf met hoogstens een geldboete. Gezien het druggebruik in Korea de laatste jaren stevig de hoogte in gaat staan daar minstens zware boetes tot in het slechtste geval gevangenisstraffen op. Zuid-Koreanen kunnen zelfs gestraft worden als ze drugs gebruiken in een land waar het wel toegelaten is. 

 En als beroemdheid in Zuid-Korea kan je maar beter geen strafblad hebben. Je carrière staat terwijl het onderzoek loopt minstens on hold en als er echt meer aan de hand is kan je het gewoon helemaal vergeten. Een sex and drugs and rock and roll levensstijl wordt daar niet als cool beschouwd. Roken en drinken zijn sociaal nog net acceptabel. Drugs is een no pasaran. 

 Bekende mensen, die geëerd worden en veel geld verdienen, dienen het goede voorbeeld te geven en indien blijkt dat hun persoonlijke moraal niet strookt met hun publiek persona, dreigt minstens sociale uitsluiting. Beide heren werden door de politie onderzocht op basis van de beschuldiging van één persoon. In het geval van G-Dragon heeft het al redelijk lang geduurd voordat hij door de politie van alle schuld werd vrijgepleit, en dan nog enkel omdat er onvoldoende bewijs was. Door YG Entertainment, waar hij al meer dan 15 jaar onder contract stond werd hij bijna vanzelfsprekend niet voluit gesteund. Ondertussen heeft hij al getekend bij een ander agentschap, maar het geeft aan dat een beschuldiging alleen al serieuze gevolgen kan hebben voor je verdere loopbaan. Een muziekcarrière van bijna twintig jaar was bijna onherroepelijk voorbij. 

 Lee Sun Gyun heeft dus niet zoveel geluk gehad. Er was al sprake van ontrouw in zijn huwelijk met actrice Jeon Hye-Jin en dan bleek opeens dat hij in een Zuid-Koreaans equivalent van een uitzuipkroeg ofwel drugs had gebruikt ofwel dat men daar drugs in zijn drankje had gemixt. De dame die het etablissement in kwestie leidde had hem in elk geval daarmee gechanteerd en dat tesamen met de algehele schande en het feit dat hij nu al voor de derde keer bij de politie op gesprek had moeten komen - de ondervraging had zomaar even 19 uur geduurd - heeft er toe geleid dat hij zich daags na de ondervraging op 48-jarige leeftijd door middel van koolmonixidevergiftiging in zijn wagen heeft gezelfmoord.

 Dat hij zelfmoord heeft gepleegd zal je trouwens in de Zuid-Koreaanse media nergens vernemen. Iedereen weet het, maar daar praat men niet over, hoewel Zuid-Korea van alle OECD-landen het hoogste zelfmoordcijfer heeft. Zijn afscheidsbrief was dan wel weer quasi onmiddellijk op het nieuws. Hij excuseerde zich daarin aan alle bedrijven waar hij contracten had lopen. Gecancelled bij alle series en films waar hij de komende tijd in ging acteren was hij al en de miljoenen die hij met allerlei publiciteitscontracten had opgestreken ging hij ook moeten terugbetalen. Beter dan de eer aan jezelf houden.

 De dame die hem chanteerde, en naar je aanneemt ook beschuldigd had, is ondertussen aangehouden. Maar dat maakt nu dus niks meer uit. Lee Sun Gyun was gewoon niet perfect genoeg.

Notes on K-pop 11: Planet of the Apps

 Als je er even bij stil staat besef je dat je waarschijnlijk niet zo'n k-pop fan zou zijn als al die gratis apps die pakweg de laatste 20 jaar zijn ontwikkeld niet op je telefoon zouden staan. Het bestaan van zo vele dingen heden ten dage is volledig virtueel. Leefden we nog in de jaren tachtig en zelfs nog in een flink stuk van de jaren negentig, dan was je aangewezen op platenwinkels die Koreaanse popmuziek importeerden en was de enige mogelijkheid om k-pop te beleven een vliegreis naar Seoul. 

 Wat oorzaak en wat gevolg is doet er niet zo erg toe. Feit is dat al die fijne apps die ik op nu op mijn telefoon heb staan om elke seconde van het publieke bestaan van mijn k-pop idols te monitoren uitstekend bij het huidige hysterische tijdsgewricht passen. Lang geleden heb ik besloten om nooit en te nimmer een Facebook account aan te maken en dat gaat er ook nooit meer van komen. Maar ik moet er niet flauw over doen: V Live, het medium bij uitstek voor k-pop idols om direct met hun fans te communiceren werd rond de tijd dat ik k-pop fan werd overgenomen door Meta en heet nu Weverse - een flauwe afspiegeling van Zuckerbergs, naar ik hoor, alweer stillletjes opgeborgen droom van het universele Metaverse. 

 Resistance is futile en ik denk dat als je dan toch verzet zou willen gaan organiseren je best offline middelen daartoe inzet, wat sommigen ook mogen denken over het potentieel van social media om revoluties in gang te zetten en, belangrijker, ze te doen slagen. Ik moet overigens de eerste echt geslaagde revolutie na 1989 nog zien voorbijkomen. Maar misschien heb ik een iets radicalere opvatting van het begrip revolutie dan anderen. Zoals Zhou Enlai het ooit verwoordde toen hem zijn mening over de Franse Revolutie werd gevraagd: it is too soon to tell. Wie de gevolgen van een echte duurzame revolutie in zijn eigen levenstijd verwacht te ervaren is politiek naïef. Dat revolutie, geschiedenis en andere nu echt wel helemaal opgedroogde concepten vandaag iets te snel ingezet worden mag duidelijk zijn.

  Gezien dansen een van de voornaamste bezigheden van je idols is was er na enkele weken uitstel geen ontkomen meer aan: ook Tiktok moest op de telefoon. Nu is dat ondanks de ondertussen traditionele westerse paranoïa over Chinese spionage een volslagen onschadelijk medium zolang je zelf geen uploads doet. En zelfs als je een groot deel van de vrije tijd wil spenderen aan het documenteren van je dansende leven is het hoogst twijfelachtig dat het Chinese staatsapparaat tijd en moeite op overschot heeft om, zelfs met AI hulpmiddelen, wereldwijd al die filmpjes te screenen op zoek naar subversief gedrag om dat dan allemaal te archiveren voor later gebruik. Hetzelfde geldt overigens voor Instagram. Dat sommigen aldaar hun hele leven wensen te delen is hun zaak. Het leven van de meeste mensen is te oninteressant om daaruit af te leiden dat het einde van de beschaving nabij is. Het einde van een beschaving is overigens een proces en menen dat een app daarvan symptoom zou zijn is pseudo-intellectueel hysterisme.  

 Nu ben ik op het gebied van vrije meningsuiting een totale libertariër, misschien zelfs nog iets radicaler dan de gemiddelde Amerikaan. Van mij mag iedereen alles zeggen en schrijven op eender welk forum, en bij uitbreiding overal en ten allen tijde. Dat we ondertussen niet meer moeten rekenen op zelfs minimale vormen van beleefdheid en welvoeglijkheid is een evidentie, dus zet al de kranen dan maar open. Dat bepaalde weldenkenden nog steeds menen dat mensen tegen meningen van anderen beschermd moeten worden (we kennen de versleten retoriek: ze zijn te kort geschoold, ze zijn niet intelligent genoeg, ze kennen het onderscheid niet tussen waarheid, leugen en fictie en andere drogredenen - alsof enkel laag opgeleide en domme mensen last hebben van vooroordelen en tot geweld, wreedheid en massamoord in staat zijn) is, alweer, futiel, en al even ideologisch suspect als de ideologieën waartegen men ons denkt te moeten beschermen. Technologie en geesten evolueren dezer dagen zo snel - in welke richting dat mag u zelf uitmaken - dat eender welke dam die men meent te moeten opwerpen tegen het vermoede kwaad een maat voor niets is. Bovendien, als je snel oplijst onder welke regimes men je beschermt tegen andermans meningen, dan krijg ik op dat vlak liever meteen de volle laag.

 Waar je wel zeker van kan zijn is dat al die apps tesamen één groot spiegelpaleis creëren. Als je een keer daags gaat kijken wat je k-pop idols vandaag weer hebben uitgespookt moet je niet verwachten dat er op youtube, X, Instagram, Pinterest, Weverse en TikTok ook maar iets origineels gaat te kijken staan. Op elke app staat exact dezelfde informatie, of het nu foto of video of eender welk ander medium betreft. Het enige dat verschilt is de schrilheid en de mate van hysterie van het commentariaat. En zelfs dan doen de meeste mensen weinig meer dan liken, emoji's toevoegen, of nog, in weinig talige uitdrukkingen overdreven bewondering en afkeuring uitdrukken. 

 De meesten zijn tenminste nog nederig genoeg om te beseffen dat hun like of kort gestelde opinie volstrekt niks betekent. Erger - en dat dan voornamelijk op X / Twitter, de virtuele onderbuik van de planeet - zijn degenen die denken dat hun mening ook maar iets zou toevoegen aan de zaak. Ze zijn legio uiteraard en altijd degenen die de megafoon standaard in hun uitrusting hebben. Een recent voorbeeld is het boycotten van Starbucks en McDonalds door mensen die een  Palestijnse vlag in hun account voeren. Ik heb mijn muziek liever apolitiek en wens dat ook zo te houden. Als ik een mening heb over politiek geef ik die in het stemhok, als ik er al van overtuigd zou zijn dat ook maar enige machthebbende op deze planeet in mijn mening geïnteresseerd is en er rekening mee gaat houden. Alsof mensen verbieden hun dagelijkse Americano bij Starbucks te betrekken ook maar een bom minder op Gaza gaat doen vallen, net als het posten van de Oekraïense kleuren de loopgraven geen centimeter in eender welke richting heeft opgeschoven. Zoals Hobbes al zeide: life is nasty, brutish and short. Mogen we daarnaast nog proberen het draaglijk te houden door luide lach en hersenloos tijdverdrijf? 

 Big data dus allemaal goed en wel. Maar wat als de Bigness (Biggity?) van die Data nu eens gewoon veroorzaakt wordt door het loutere feit dat de meeste data gewoon kopieën zijn van andere data? Die om te beginnen al niet zo ongelooflijk interessant waren. Het Large Language Model is een mooi idee en ik heb er al complexe lappen tekst over gelezen. Maar men gaat er dan weer eens onvoorzichtig van uit dat de menselijke soort veel betekenisvolle dingen te verklaren heeft. Begrijpelijk dat de meeste AI totaal ontoereikend is. Ze is namelijk gebaseerd op de gedachten en talige uitingen van een diersoort die veel minder te zeggen heeft dan ze zelf denkt.

 Zij die menen dat big data de wereld gaat veranderen - in de 21ste eeuw is er elk jaar wel iets dat de wereld gaat veranderen - geef ik mijn gratis advies mee: hou het gewoon bij entertainment.

Simon says

 

Thanks Simon! Uitstekend idee!

2023

Met al dat obsessionele k-pop geweld zou ik nog vergeten dat ik tot en met 21 september 2023 op muzikaal gebied een k-poploos bestaan heb geleid. Hieronder een contextloos lijstje van wat er in een vorig muzikaal leven te beleven was in 2023. Gezien ik een ordentelijk verzamelaar ben houdt Discogs zulke dingen netjes bij. 

2023:

• Aphex Twin - Blackbox Life Recorder 21f / In a Room7 F760
• John Carroll Kirby - Blowout
• Robert Turman - Distant Dosage 
• Earth 2.23 - Special Lower Frequency Mix
• Jamie Branch - Fly or Die Fly or Die Fly or Die ((World War))
• Klara Lewis & Nik Colk Void - Full-On 
• James Holden - Imagine This is a High Dimensional Space of All Possibilities
• Grupo Um - Starting Point
• Pere Ubu - Trouble on Big Beat Street
• Muslimgauze - Turn on Arabic American Radio
• Aksak Maboul - Une Aventure de VV (Songspiel)
• Attila Csihar - Void ov Voices : Baalbek
• Mong Tong - Tao Fire

Reissues & Compilaties:

• Nana Vasconselos - Africadeus
• Hermeto Pascoal - Hermeto
• Kristen Noguès - Marc'h Gouez
• Big Black - Atomizer
• Cease & Resist - Sonic Subversion & Anarcho Punk in the UK 1979-1986
• Sonny Sharrock - Black Woman
• Black Dog Productions - Bytes
• Ennio Morricone - Città Violente
• Second Layer - Courts or Wars 
• Thorr's Hammer - Dommedagsnatt
• Nucleus - Elastic Rock
• Takeshi Terauchi - Eleki Bushi
• Heinrich Mueller - False Vacuum Vol 2 
• David Cunningham - Grey Scale
• Joe Harriott & Amancio D'Silva Quartet - Hum Dono
• Luc Ferrari - L'Oeuvre Électronique
• B.W.H. - Livin' Up / Stop
• British Electric Foundation - Music for Stowaways
• Archie Shepp - Quartet
• Coil - Queens of the Circulating Library
• Beatriz Ferrara - Senderos de Luz y Sombras
• Ian Carr with Nucleus - Solar Plexus
• Shifted Phases - The Cosmic Memoirs of the Late Great Rupert J. Rosinthrope
• Sam Rivers - The Quest
• Musica Elettronica Viva - The Sound Pool
• Meiko Kaji - Hajiki Uta
• Ryuichi Sakamoto - Ongaku Zokan
• Joe Henderson - The Complete An Evening With
• Escape from New York - Save Our Love
• Haruomi Hosono - N.D.E
• Nervous Gender - Music from Hell
• Zounds - Can't Cheat Karma
• Joe Harriott & John Mayer - Indo-Jazz Suite

Notes on K-pop 10: First Quarterly Report - The Music - Preliminary Remarks

 Enkele voorafgaande opmerkingen aleer ik zes aparte stukken wijdt aan wat volgens mij het allerbeste is wat er in k-pop te vinden is. 

 Ik heb op drie maanden tijd uit de huidige k-pop scene dus exact zes acts kunnen weerhouden waarvan ik een reeks nummers keer op keer, desnoods bijna op loop, kan blijven beluisteren. Daarmee bedoel ik dat ik bijvoorbeeld Pink Venom van Blackpink op 90 dagen tijd al meer dan 120 keer door allerlei mediaplayers heb gejaagd en het zal zowat hetzelfde zijn met Drama van aespa, dat exact een maand geleden is uitgekomen. Wie me aan het begin van 2023 had verteld dat ik bepaalde nummers zo vaak zou spelen zonder ze ook maar beu te worden - van voornoemde twee nummers ken ik de structuur volledig uit het hoofd en kan ze meezingen van begin tot eind, ook de Koreaanse stukken (phonetisch dan toch) en het zijn niet de enige - had ik in zijn gezicht uitgelachen en me waarschijnlijk ook een klein beetje beledigd gevoeld. Na drie maanden snap ik nog steeds niet hoe muziek dat kan bewerkstelligen. Zelfs toen ik tussen de 12 en 18 jaar oud was kan ik me niet herinneren een plaat 150 keer te hebben opgelegd of een tape 100 keer te hebben gedraaid. Alsof opeens uit het niets muzikaal genot in een paar punten geconcentreerd kan worden. In popmuziek dan nog.     

 Die zes groepen - nogmaals: k-pop is bijna uitsluitend een groepsgebeuren - hebben met andere woorden een eigen sound en identiteit en zijn vergeleken met de gemiddelde k-pop act redelijk tot zeer origineel te noemen. Dat lijkt misschien weinig, maar ik heb de lat dan ook redelijk hoog gelegd. Iedere groep die een paar goede singles of een enkele knaller op zijn conto heeft staan telt niet mee. En die zijn er genoeg, ook al omdat k-pop in essentie een voortdurende afvalrace is: wie niet keer op keer blijft vooruitgaan of vernieuwt, of minstens de kwaliteit van zijn vorige era evenaart, verliest luisteraars en fans en dus geld. Dan denkt het muzieklabel er al snel aan om de groep op te doeken. Men stuurt dan een persmedeling de wereld in over de ontbinding van het contract, and that's it. 

 Er is in de laatste pakweg zeven jaar redelijk veel spul van hoge kwaliteit uitgebracht maar weinigen slagen erin om een indrukwekkende discografie, laat staan een klassiek oeuvre bij elkaar te boksen - het is trouwens nog maar de vraag of dat de bedoeling is. Groepen die de wettelijk vastgestelde periode van zeven jaar volmaken zijn een minderheid in vergelijking met het aantal groepen die debuteren. Om een idee te geven: in 2022 en 2023 alleen al hebben zomaar eventjes 150 groepen hun debuut gemaakt. Dat zijn drie nieuwe k-pop groepen elke twee weken die een gooi doen naar de eeuwige roem. En vergeet niet dat een debuut in k-pop nooit om het louter uitbrengen van muziek draait. Een groep laten debuteren kost een lange voorbereiding en veel geld, want groepen met vier leden (toch meestal het minimum ledental) zijn uitzonderlijk. Vaker zijn ze met zeven, negen, elf of zelfs meer dan twintig (dan vaak met een rotatiesysteem).

 Bij die zes uitverkorenen is er een boy group. De rest zijn girl groups. Buiten vrouwelijk schoon en het feit dat in popmuziek een vrouwelijk perspectief bij mijzelf altijd meer in de smaak valt, is het me verder een raadsel waarom de vrouwelijke groepen constant hogere kwaliteit afleveren. Misschien heeft het er iets mee te maken dat Blackpink een verpletterende indruk heeft gemaakt en dat de rest dan automatisch is gevolgd. Kan ook zijn dat de schaduw van BTS me met een vooroordeel tegenover boy groups heeft opgezadeld. Ik betwijfel dat nochtans. Elke maand doorsta ik de youtube compilatie met de 200 meest bekeken k-pop music videos sinds het begin van de K-pop jaartelling en het blijken steeds weer de girl groups te zijn die kwalitatief komen bovendrijven. De reden zal zich misschien ooit nog openbaren. Ik ben immers nog maar drie maanden ver. Misschien ook niet en dat is even goed ok. Mysteries zijn te verkiezen, verklaringen verschaffen zelden genoegdoening als het over muziek gaat.

 Men houde er verder steeds ten allen tijde rekening mee dat de muziek, de dans, de fashion style, de concepten en alles wat ook maar met de totaalervaring te maken heeft, buiten in uitzonderlijke gevallen (er zijn wel degelijk zangers en zangeressen die meeschrijven en zelf produceren), nooit door de zanger/danser/ performer bedacht, geconceptualiseerd en beslist is. In feite zijn de zangers en zangeressen in k-pop handpoppen, exact zoals het eraan toeging in de westerse popmuziek ten tijde van Motown en de Brill Building. Zij voeren uit wat anderen hebben geschreven en geproduceerd. Hun input is de performance en vaak niks meer dan dat (waarmee ik uiteraard niet wil zeggen dat een performance niks voorstelt: "the singer, not the song", zei Jagger ooit). Zelfs wie welke zanglijn en welk deel van de song krijgt toegewezen (de zogenaamde line distribution) wordt van bovenaf opgelegd. Pas wanneer ze met een soloproject voor de dag komen - en dat gebeurt meestal toch pas enkele jaren ver in hun carrière - kan het zijn dat ze een nummer hebben mogen kiezen en input geven over hoe het moet klinken en eruit zien.

 Productiegewijs wordt er exact nihil aan het toeval overgelaten. Er zijn genoeg k-pop nummers die tot meer dan twintig producers en engineers op de credits hebben staan. De songschrijvers zijn niet zelden Europeanen  - voor de meer pop en dance georiënteerde nummers (met Scandinaven als voornaamste leveranciers - zeer veel k-pop is manifest beïnvloed door het ABBA-model - aangevuld met Britten en Duitsers) en Amerikanen - als de invloed van zwarte muziek en het grote gebaar - versta: bombast - meer geprononceerd zijn. Maar veel muziek en producers zijn natuurlijk gewoon Zuid-Koreaans. 

 Wie er ook aan meewerkt en wie de uitvoerders ook zijn, een k-pop single is af: no way dat die aan de wereld wordt geopenbaard als men niet 100% zeker is dat de impact maximaal zal zijn. Daarom ook dat de meeste mensen die k-pop maar niks vinden als voornaamste reden van hun hekel aangeven dat het gewoon te veel, te vol, te hyper, te alles is. K-pop met minimale productie bestaat, maar enkel in vergelijking met de standaard overrompeling. Horror vacui heerst en de aandacht van de consument moet totaal zijn. 

Notes on K-pop 9: First Quarterly Report - Reasons

 Morgenavond zal het exact drie maanden geleden zijn dat ik als de bliksem door k-pop getroffen werd. Buiten de evidente muzikale component van de Mysterieuze Oorzaak, snap ik om eerlijk te zijn zelf nog altijd niet helemaal wat me is overkomen en waarom ik dat hele gebeuren zo fascinerend vind en na drie maanden er obsessioneel mee bezig geweest te zijn dat ook blijf vinden. Ik blijf het voorlopig houden op een fysische of chemische oorzaak, eerder een overdaad aan prikkels die zich op meerdere zintuigen tegelijk richten, een overweldiging eerder dan een rationele appreciatie.   

 Ok, het is nieuw, voor mij dan toch (tenslotte is k-pop al aan de gang sinds eind jaren negentig van de 20ste eeuw en iedereen kent Gangnam Style, nu 11 jaar oud) en het speelt zich allemaal af binnen een cultuur die volstrekt anders gecodeerd en op sociaal vlak vaak ontzettend vreemd is (hiërarchie van respect voor ouderen en eerderen, bepaalde vormen van beleefdheid en dankbaarheid die wij ofwel vergeten zijn, of zelfs nooit hebben gekend, een hoge mate van terughoudendheid over bepaalde onderwerpen), maar het is natuurlijk vooral door de reacties van de mensen rondom mij op mijn verslaving dat ik merk hoe raar het allemaal wel niet is.

 Na drie maanden kan ik voor de vuist weg wel een aantal zaken opsommen die me heel erg bevallen aan k-pop:

• Een volstrekt gebrek aan vulgariteit: vooreerst geen aanhoudende nadruk op het vooruitzicht van de sexuele daad, evenmin verheerlijking van geweld en brutaliteit, geen gevloek, krachttermen en schuttingstaal, geen verheerlijking van zogenaamde slechte gewoontes (roken, drinken, drugs, vul zelf aan met uw favorieten). Ik ben zelf allerminst een puritein en wat mij betreft mag iedereen zo libertijns tekeer gaan als zij of hij dat wil. Maar dat het gebeuren zelf niet voortdurend onderwerp moet en zal zijn van de muziek waar ik naar luister is een ware verademing. Dat het daardoor allemaal wat braver is maken andere aspecten meer dan goed. Het bewijst ook dat je best op een andere basis dan een louter tegenculturele iets spannends kan opbouwen.
• Het zingen in de eigen taal: Koreaans is allerminst een wereldtaal (iets meer dan 80 miljoen sprekers) en het duurt even voordat je het gewend bent (nu ja, in mijn geval drie minuten). Maar het werkt wonderwel en de teksten - ik zeg expliciet niet: de onderwerpen - zijn vaak erg poëtisch en gewoon ook heel wordy vergeleken met wat je in westerse pop- en poprocksongs te lijden krijgt. K-pop is niet van de straat, en dat mag ook wel eens. Engels hoor je ook genoeg in k-pop, maar dat is meer omdat het per toeval goed klinkt dan om de betekenis. Enkelingen brengen nummers in het Engels uit, naar je aanneemt om de wereld te veroveren. Maar dat lijkt vaak een overbodige knieval, eerder om te laten horen dat men de Engelse taal beheerst. En gezien culturele dominantie begint met taal schiet het zijn doel ook voorbij.  
• De ongegeneerde obsessie met schoonheidsidealen, met oppervlakte: In het huidige westerse culturele klimaat is het haast een misdaad om iemand te appreciëren omdat - in mijn geval - zij aan een bepaald schoonheidsideaal beantwoordt. Schoonheid is in k-pop ook volstrekt niet gesexualiseerd. De nadruk ligt niet op tits, ass en lips. Het is eerder een esthetiek. Iemand ziet er goed uit en dat is toegelaten en een positieve kwaliteit, zelfs een startvoorwaarde voor een idol. En hoewel er een bepaald Koreaans schoonheidsideaal is waarvoor haast ieder k-pop idol vlotjes onder het mes gaat - vaak op zeer jonge leeftijd - ziet toch niet iedereen er hetzelfde uit. Er is voldoende variatie in die zin dat je het individuele uiterlijk meestal nog wel ontwaart en je geen smoelen ziet die volgespoten zijn met botox of dichtgeplamuurd met fillers. Het is meer een sculpteren en verbouwen van een gezicht totdat je eruit ziet zoals je zelf wilt. En als het goed gelukt is, waarom zou je daar negatief over willen oordelen? Inclusief is het niet. And no, we do not need to talk about that! Als het je niet bevalt sluit je de ogen maar of ga je maar naar andere muziek luisteren.
• Het is niet woke. Zie om te beginnen al het vorige punt. K-pop is bovendien erg nationalistisch en trots op de eigen cultuur, tot op het lichtgeraakte af. Voor de entertainment groups (die naast zangers en zangeressen ook altijd acteurs en actrices onder contract hebben) draait het allereerst om geld en winst, dus om het in de markt zetten van mooie mensen. Identiteitspolitiek bestaat niet en over politiek praat je niet. Religie kan wel, want dat is traditie en die wordt hoog in het vaandel gedragen. K-pop aanvaardt hoe de wereld in elkaar zit en doet zijn ding binnen de bestaande structuren en systemen. Er is geen drang om maatschappij en cultuur te veranderen. Er is nergens een spoor van prekerigheid of het idee dat een Zuid-Koreaan eens zal uitleggen hoe anderen het moeten aanpakken.     
• Het aanvaarden van de spelregels, deels verderbreiend op het vorige punt. Iedereen weet heus wel dat idols er niet bloedmooi uitzien als ze net uit hun bed komen, dat ze niet altijd lief en cute zijn en dat ze ook relaties en sex hebben, dat ze misschien af en toe wat minder in vorm zijn of andere physical and mental health issues hebben. Het zijn mensen net als jij en ik. Maar als ze als idols voor de dag komen vertegenwoordigen ze een ideaal en daar beantwoorden ze dan ook aan, niet af en toe maar heel de tijd. Privaat en publiek zijn strikt gescheiden. Privé is voor jou en daar willen we helemaal niks mee te maken hebben. Publiek is voor ons, de fans, en daarmee hebben we alles te maken. Dat betekent ook dat je als idol best eerst goed nadenkt aleer je besluit je privé publiek te maken. Die geest krijg je immers nooit meer terug in de fles. 
• K-pop een Gesamtkunstwerk noemen zou veel te veel eer zijn, maar het is wel een totaalervaring. Voor mij persoonlijk moet het dat ook zijn, want er is te weinig echt supergoede muziek in k-pop (wel meer dan genoeg trouwens, maar zeker niet te veel, en van het meeste dat ouder is dan tien jaar is de kwaliteit echt nog een flink stuk lager dan nu het geval is - je merkt dat het baby steps zijn). K-pop is een veelkoppig monster: er zijn de muziek en de choreografie, die in k-pop altijd samen gaan: geen muziek zonder dans en geen dans zonder muziek; de styling (fashion, concept look en mode accesoires, allemaal voor elke gelegenheid anders); de talloze filmpjes (zoals daar zijn fan cams, music show optredens, live shows, TikToks - in eender welke geluids- en beeldkwaliteit), de reality shows (idols spelen met puppies, idols zorgen voor een baby, idols maken eten klaar, idols gaan op restaurant, idols gaan alcohol drinken); persoonlijke vlogs; deelname aan variété shows en grote muziekspektakels; interviews over eender wat (wat is je favoriete snack? wat zit er in je handtas? wat vind je cute? hoe goed ken je de andere members? wie vind je de mooiste van de andere members? letterlijk alles wat je kan bedenken kan onderwerp zijn, vaak hoe belachelijker hoe liever); de real time interacties met je idols via live streams, fans signs en fan meets. Het is met andere woorden een soort Second Life. Dat van een ander weliswaar. Maar dat is natuurlijk het hele punt. Because your own life is nasty, brutish and short. En het is zo al hard werken genoeg.

 In een tweede deel zal ik het dan hebben over waar het uiteindelijk mee begonnen is: de muzikale oogst na drie maanden ontzettend veel (en dan bedoel ik echt honderden nummers, als het er ondertussen al niet over de duizend zijn) muziek luisteren en music video's kijken. Na enkele dagen werd als snel duidelijk dat er een massa k-pop op de markt is, van echt stuitend slecht (zeldzaam) over generische, vaak sentimenteel stroperige middelmatigheid (de meerderheid) tot mee van de spannendste muziek die ik ooit in popmuziek heb mogen horen. Je hebt bovendien de indruk dat de hoogdagen nog maar net begonnen zijn. 

Notes on K-pop 8: Hiphobsession

  K-pop mag dan naar eigen zeggen erop uit zijn om minstens de westerse culturele dominantie in de popmuziek te bedreigen, toch moeten ze blijkbaar altijd benadrukken dat ze daar zo gek zijn van hiphop en dat die muziek het ultieme voorbeeld is. Dat is een beetje als zeggen dat een singer-songwriter in 2023 beïnvloed is door Bob Dylan of een popgroep door The Beatles: het is zo vanzelfsprekend dat het volslagen betekenisloos wordt. Ik vind de beste k-pop veel meer gemeen hebben met allerlei dubstepvarianten en jaren negentig techno, house en trance, de laatste tijd zelfs met drum'n'bass (luister naar Newjeans). Maar ja, geen k-pop nummer is blijkbaar compleet zonder dat er minstens een member snel en ritmisch een tekst afdreunt. Dat heet dan hiphop.  

 Een k-pop trainee moet in principe minstens goed zijn in minstens twee van drie dingen: zingen, dansen en rappen. Liefst kan je alledrie, maar de echte allrounder is in feite een rara avis. Buiten Karina van aespa en Jennie van Blackpink (ik hou behalve van de meesterlijke Straykids meestal niet van k-pop boy groups en BTS zijn de Coldplay van de k-pop, dus ik ga er niet over oordelen of Jungkook en anderen even veelzijdig zijn) zie ik weinig k-pop idols die zowat alles kunnen. Waarschijnlijk ook de reden dat net die twee mijn favoriete girl groups zijn: als je niet iemand in de groep hebt die er bovenuit steekt en van alle markten thuis is, klinkt de muziek vaak inwisselbaar. Je vermoedt dat zulke opstelling de bedoeling is bij het opstarten van de meeste groepen, een zekere complementariteit dus die ervoor moet zorgen dat niemand zich beter kan voelen dan de anderen. Vandaar dat er weinig echt barslechte k-pop is, maar nog veel minder echt heel goeie. 

 Dat rappen moet je dus niet al te serieus nemen. Niemand in k-pop - en dan bedoel ik echt niemand - heeft een flow zoals een zwarte MC die heeft. Lisa Blackpink komt van heel, heel ver een beetje in de buurt van wat Nicki Minaj probeert te doen, maar dat zal het dan wel zo wat zijn. Misschien heeft dat te maken met hoe de Koreaanse taal in de mond en op de tong ligt, wellicht ook met de ontbrekende woordenschat, omdat vulgariteit en schuttingstaal in k-pop volledig uit den boze zijn - hetgeen overigens een verademing is. Maar ik denk dat het eerder een soort Platonisch ideaal is van wat hiphop wel mag zijn volgens een Zuid-Koreaan dat aan de basis ligt van het misverstand.

 De ultieme verklaring is natuurlijk dat oosterse popmuziek voor altijd een laatkomer is en net zoals dat op technologisch vlak het geval is geweest ben je dan eerst op achtervolgen aangewezen. Dus begin je met kopiëren en al doende overtreft na een tijdje de kopie het origineel. Dan pas kan je beginnen met zelf oorspronkelijk te zijn. 

 En aangezien zwarte muzikanten er steeds - verkeerdelijk mijns inziens - van uitgaan dat het hiphop als genre is geweest dat de elektronische en digitale revolutie op gang heeft getrokken (omdat het op sampling is gebaseerd), vinden k-pop producers het natuurlijk nodig om de verplichte hommage te brengen, alleen al om in woke tijden niet van de gevreesde cultural appropriation verdacht te worden. K-pop wil immers ten allen tijde wholesome zijn en er mag op geen enkel vlak een vuiltje aan de lucht zijn.  

Notes on K-pop 7: Charming Incompetence

 Een van de charmantste aspecten van het hele k-pop gebeuren is hoe het zo vaak dicht in de buurt komt van puur amateurisme. Westerse popsterren komen in vergelijking met k-pop idols amper buiten. Je kan ze zien optreden wanneer ze om de zoveel tijd een nieuwe plaat uitbrengen. Tegenwoordig kan dat af en toe een keer per jaar zijn, maar vaker zitten er toch enkele jaren tussen een wereldtournee van een Beyoncé of iemand van dat statuur. Dat hele gebeuren is dan liefst ook zo overweldigend mogelijk, als een circus op steroïden. Onvergetelijk in conventionele termen, voor hen die daar minder van onder de indruk zijn lege bombast met totalitaire danspassen. Nürenberger partijdagen, maar dan in een 2020 kleedje, met een vast plekje gereserveerd voor queers en andere segmenten van de bevolking die zich identificeren als. How times have changed! 

 K-poppers, met hun soms meerdere comebacks per jaar (aespa had er vorig jaar twee, maar voor 2024 zouden er zomaar eventjes vier op het programma staan - SM ruikt geld, zoveel is duidelijk, zie ook de never-ending world tour die Blackpink van YG heeft mogen doorstaan), moeten bijna constant opdraven op allerlei al dan niet live podia en haast continu nieuwe dansfilmpjes en m/v's de wereld insturen.

 Het bestaat dan niet, nee, het is gewoon onmogelijk om aan dat productietempo alles elke keer gesmeerd te laten lopen, zeker in een muzikaal klimaat waar bijna maandelijks een nieuwe groep debuteert en naar de gunsten van het publiek begint te dingen. Het gaat hier ook altijd om jonge mensen van rond de twintig jaar (soms minderjarigen trouwens) en verwachten dat die zich van de eerste seconde van hun carrière als geoliede professionals gaan gedragen is wat veel gevraagd. Wie als echte k-pop fan de filmpjes in serie kijkt en luistert begint het dan al snel op te vallen dat er na een tijdje gaten beginnen te ontstaan in de choreografie en de lipsynch.

 Lipsynchen - toch niet als het te opvallend is - wordt niet geapprecieerd door de Koreaanse k-pop stan. Maar die willen in al hun nationalistische trots blijkbaar niet inzien dat als je zo vaak optreedt als de gemiddelde k-pop groep je je stem - we hebben het hier ook niet over conservatoriumstudenten maar popzangeresjes - gewoon helemaal kapot gaat zingen. De eis om altijd live te zingen - het gebeurt trouwens wel meer dan genoeg, als je er een tijdje in zit hoor je snel het verschil - grenst dan ook een beetje aan het absurde. Maar zelfs als er gesoundmixt wordt, kan het teveel aan optredens ertoe leiden dat een van de zangeressen opeens haar stuk vergeet , of nog beter, dat ze tijdelijk vergeten is dat dit wel degelijk haar stuk is. Dat leidt dan tot algemene hilariteit binnen de groep en de gebruikelijke boze online reacties van fans die het allemaal een beetje te serieus nemen. 

 Met de dansjes wordt het dan echt charmant grappig. Zoals al eerder aangegeven is tijdens een bepaald comeback era de choreografie telkens hetzelfde. Je zou dan denken dat je lichaam die opeenvolgende bewegingen haast machinaal kan herhalen. Maar dan komt, nog onafgezien van het al niet eenvoudige feit dat je tijdens het dansen ook nog moet zingen en lachen, de vermoeidheid. Je ziet dan opeens gaten vallen in de danslijn. Members staan niet op tijd op hun plek, missen een stuk van de choreo of gaan op een plek staan waardoor de center - de leidende danser/es - opeens deels uit beeld valt. Ze moeten ook vaak hun pas versnellen om nog op tijd de op dat moment vereiste bewegingen mee uit te voeren, zodat alles wat synchroon kan verlopen. Je ziet ze dan ook naar elkaar lachen wanneer het weer eens verkeerd loopt. 

 Het leuke is dat je net met je neus op die fout uitgevoerde dansjes gedrukt wordt door het fandom zelf. De voor k-pop typische fancam waarbij een fan een dansnummer volledig filmt - meestal in Tiktok formaat - maar slechts op een van de members focust, legt al dan niet bewust een deel van de structuur onder het vergrootglas. Dan zie je de gedwongen inactiviteit (niet iedereen is immers tijdens heel de dans in beweging, soms sta je gewoon in wacht), het rechttrekken of goed steken van losgeraakte kledingstukken of accessoires, de beteuterde gezichten als er iets fout loopt of als de vermoeidheid parten begint te spelen. Juist de bewondering voor een member - meestal de bias van degene die aan het filmen slaat - maakt pijnlijk duidelijk dat het niet loopt als zou moeten.  

  Nog beter wordt het als het optreden quasi geïmproviseerd is. Vorige week besloot SM Entertainment dat Karina en Winter van aespa samen met twee jongens van Riize op Music Bank een cover zouden performen van Hot & Cold, een wat oudere hit van enkele idols uit de SM-stal. Tijdens het optreden werd al snel duidelijk dat dit een beslissing van het laatste moment was geweest en dat er amper tijd was geweest om in te oefenen. De cameraploeg had moeite om de nochtans redelijk eenvoudige choreo een beetje dynamisch in beeld te brengen en de kerels wilden blijkbaar iets teveel indruk maken op de meiden, zodat ze elkaar af en toe voor de voeten liepen. Karina, die deel uitmaakte van het originele viertal dat Hot & Cold had ingezongen, was blijkbaar de enige die zich het dansje volledig eigen had gemaakt en moest dan ook constant aanwijzen en dirigeren om niet alles in chaos te laten ontaarden, terwijl Winter een van de jongens zelfs op de juiste danslijn moest zetten. Altijd een beetje een probleem in een cultuur als de Zuid-Koreaanse, waar de gelijkheid van vrouw en man laten we zeggen nog in de kinderschoenen staat. Beetje een kutnummer overigens, dat Hot & Cold, maar ik heb wel ontzettend hard gelachen. 

 Dat leidt dan online voorspelbaar quasi onmiddellijk tot een stroom van verontwaardiging. Maar het is net dat wat vaak zo charmant is aan k-pop. In al die perfectionistische Sturm und Drang om de westerse culturele dominantie op eigen terrein te bevechten snellen ze zichzelf regelmatig voorbij. Zuid-Koreaanse fans staan dan vaak te stampen van woede, terwijl ik net blij ben dat het hele perfecte plaatje in totale chaos kan ontaarden, als een zorgvuldig opgebouwd kaartenhuisje dat opeens plat valt. Het neemt echt niks weg van het algehele genot. 

 Maar ja, ik hou wel van dingen die fout lopen en een beetje kapot zijn. Of de gemiddelde k-pop fanaat, en dan zeker de Zuid-Koreaanse, mijn mening zou kunnen bijtreden is twijfelachtig. Wie fan is wil nooit dat zijn de ballon van volmaaktheid doorprikt wordt en dat wat zich eerder nog oprichtte naar de hemel als een inhoudsloos slap vodje terug richting planeet dwarrelt.  

Notes on K-pop 6: Preliminary to Virtuality

 Als ik mijn hoofd een paar minuten - liever enkele seconden als het dan toch moet - uit het k-pop hol naar buiten steek, menen familieleden, vrienden en kennissen en andere muziekliefhebbers me hun - sorry mensen - hoogst voorspelbare opinie te moeten openbaren: Spoedig zal mijn k-pop obsessie voorbij zijn! Alles komt goed! Het is slechts een tijdelijke koortsdroom! Dat soort werk. Luide lach. Ik meen dit te mogen betwijfelen. Waarschijnlijk ontbreekt hen - spijtig of niet - de welbepaalde k-pop hersenreceptor, of deze nu een geëvolueerd of gedevolueerd deel van de grijze massa moge zijn. Ik heb ook nog geen seconde de drang gevoeld mijzelf als k-pop apostel op te werpen. Hoe minder naaste medemensen het begrijpen, des te beter om eerlijk te zijn. Ik heb helemaal geen zin om dat uit te leggen of te verantwoorden. It grabbed me and I went along with the ride, zoals zo vaak bij wijze van experiment. Dat Blackpink net op zijn hoogte- en eindpunt was en aespa klaarstond als troonopvolger is hooguit toeval. Zij het op muzikaal vlak een gelukkig. 

 Het zal me met andere woorden aan mijn reet roesten wat anderen ervan menen te moeten vinden. Laat iedereen maar volwassen en ernstig zijn. De meeste mensen van mijn leeftijd hebben dat blijkbaar nodig. Enthousiasme, in de etymologische zin van het woord, is altijd meer mijn ding geweest. Mijn vorige totale muziekobsessie, techno en house en andere elektronica in de jaren negentig van de vorige eeuw, heeft het meer dan tien jaar uitgezongen. Gezien het feit dat ik naast k-pop enkel nog naar aan Warp en Rephlex verwante muziekjes luister heeft die obsessie zich in het DNA gevlochten. Waarom zou dat met k-pop, een fenomeen waarvan ik na minder dan drie maanden amper de oppervlakte heb bekrast, anders zijn?

 De rush die ik van k-pop in mijn hersenbanen voel is enkel vergelijkbaar met die nu haast mythische  eerste nachten in Fuse, toen Laurent Garnier, DJ Deep, Richard D. James, Mark Broom, Luke Slater, In Sync en de jongens uit Detroit de draaitafels (hoe 20ste-eeuws klinkt dat zeg, een draaitafel!) kwamen beroeren. Het grote verschil is dat ik er nu geen stimulantia of andere geestesverruimende middelen voor nodig heb. Als dat geen winst is. De prijs van een youtube abonnement, grof geschat, dat is wat het tot nu toe gekost heeft. Gezien het aantal echt geniale k-pop acts zeer beperkt is, bestaat mijn k-pop platenverzameling momenteel uit 17 stuks, singles en extended plays en langspelers. Ik schat dat het er tegen midden 2024 een stuk of 25 zullen zijn. Als het al zoveel zal zijn. En dan enkel omdat die dingen op esthetisch vlak vaak leuke objecten zijn. Als ik dat vergelijk met de soms 20 tot 30 vinyls die ik vroeger maandelijks uit de platenzaak mee naar huis voerde - met uitschieters tot 50 per maand - is dat financieel niet bepaald een aderlating. Bezit is passé: your future, our clutter. Vinyl liefhebbers aller landen mogen zich voorbereiden voor het op de markt komen van een uitmuntende collectie techno en house. Zijn we daar ook weer klaar mee. Het ziet er nu niet bepaald naar uit dat actuality nog veel toekomst in zich draagt. Virtuality here I come.

Notes on K-pop 5: Re-Reading List K-pop

  Steeds opnieuw blijkt dat de eerste Gibsons na al die tijd - nu toch ook weer 40 jaar geleden - amper verbeterd kunnen worden. Hij heeft zich enkel een heel klein beetje van locatie vergist. Klein foutje zonder gevolgen voor de insteek. Wist hij veel dat het in Zuid-Korea zou zijn dat alle snoetjes er hetzelfde zouden gaan uitzien en dat zijn Idoru nu vrij rondlopen op de straten en de podia van Seoul in plaats van die van Chiba en Tokyo.

 Als anderen menen Thomas Mann of Dostojevski om de zoveel tijd te moeten herlezen - weer: zeer 20ste-eeuws - dan is dat bij mij enkel het geval met de eerste twee Gibson trilogieën en enkele DeLillo's (The Names en White Noise in mijn geval, met Underworld en Mao II als randgevallen). Zelfs Pynchon en Dick zijn nu al een beetje meer gedateerd dan die twee. (Ik twijfel nu even: Misschien toch Palmer Eldritch? Maar dat is toch wel heel pessimistisch. Je leest de teleurstelling van iemand die meer drugs heeft gebruikt dan goed voor hem is, net als bij A Scanner Darkly. En teleurstelling leunt te vaak aan bij moralisme, de locus classicus voor de idealist wiens dromen in rook zijn opgegaan).  

 Vreemd genoeg - of misschien juist niet - heeft Gibson juist gemikt met die allereerste trilogie, met een goede tweede voor The Bridge. Dat is altijd het gevaar met science fiction: hoe dichter je bij de tegenwoordige tijd aanschurkt, hoe groter het gevaar op risicovolle extrapolaties die hun doel helemaal voorbij schieten. De Blue Ant trilogie lijkt nu een beetje een shot in the dark en de Jackpot trilogie, hoewel bij wijlen zeer futuristisch, heeft me nog niet helemaal kunnen overtuigen. Nog af te wachten, maar twijfelachtig dat uit het laatste deel nog verdere grote ideeën gedistilleerd kunnen worden.

 Ook zeer herlezenswaardig voor mijn huidige denkpatronen lijkt me Bruce Sterlings Zeitgeist, dat een verhaallijn over een multiculturele girl group aanlengt met Brian Eno en staatsterrorisme. Ook eens opnieuw uit de kast trekken.

Notes on K-pop 4: Raid the Music Bank!

 Om nog enigszins samenhangend en niet volledig puberaal uit de hoek te komen, stel ik mijn geplande stuk over aespa voorlopig nog even uit. Want Blackpink allemaal goed en wel, aespa is echt wel the real deal en da shit als het op k-pop aankomt. Zelfs X maak ik dezer dagen onveilig om mijn totale liefde te verklaren. Waarbij ik blijkbaar allerlei Sapphische zusters en anderszins queer folk blij al dan niet boos maak. Ach, het is altijd wel wat en op X hebben de mensen het allerkortste lontje. Mooi zo! Als dan toch alles kapot en de schop op moet en mag, is ook bannen, shunnen en blocken na een seconde vergeten. Too bad! Still 7 billion human beings left to piss off. Nieuwe media zijn immers het instrument bij uitstek om korte aandachtspannes nog korter te maken. Als ik een lange aandachtspanne wil, ga ik wel naar kantoor. Of lees ik een boek.

 Ik had van mezelf, na een halve eeuw lang aan verschroeiend tempo allerlei muziekgenres gevampiriseerd te hebben, verwacht dat mijn enthousiasme voor k-pop nu wel een beetje voorbij zou zijn. Valt dat tegen! Vandaag thuis werkende stootte ik op youtube op een real time uitzending van het Music Bank Global Festival. Mijn eerste live stream van een k-pop festival! Zomaar eventjes drie uur niets dan k-pop! Tijdens de werkzaamheden nog wel. Geld verdienen en k-pop luisteren en kijken. Bester of both worlds wordt het zelden. Van de beste en meest vernieuwende muziek tot de allergoorste, slijmerigste, op de grofste gemene deler gerichte bagger! Met Koreaanse reclameblokken! Met humor waarvan je zelfs als niet-Koreaan snapt dat hij heel erg flauw is! Newjeans, de sensatie van 2023, was er; Ive (met Baddie en I Am, mee van de krakers van het jaar); StayC; aespa uiteraard (met Spicy en de mijlpaal Drama); Zerobaseone; TxT; Riize; met andere woorden zowat iedereen die dit jaar potten heeft gebroken in k-pop. Beeld je Eurosong in, maar dan met enkel Koreaanse inzendingen. Met vuurwerk, lasers, regelmatige overdosissen bombast, verkleedpartijen en van stal gehaalde, zoals men dat dan pleegt te zeggen, mooi oud geworden k-pop krakers.

 Nog vreemder: tijdens een Koreaanse live stream komen daar opeens dronebeelden van het Sportpalast in mijn thuisstad voorbij. Antwerpen werd zelfs op Koreaans-Engelse wijze uitgesproken. Zes van de acts komen zowaar optreden op een tramrit van mijn voordeur. Ik ben nu al hysterisch. Ik wou al tickets scoren, maar de mededeling was ondanks simultaantechnologie nog niet in Antwerpen aangekomen. Ik dacht dat mijn eerste k-pop concert Ive in Amsterdam, in juni 2024, ging zijn, maar het kan dus nog sneller. I love the 21st century.

 Nog steeds stel ik vast dat deze muziek tegelijkertijd volkomen tegengestelde gedachten en gevoelens kan oproepen. Blijkbaar is het mogelijk om op dezelfde moment ontzettend hard te genieten van iets terwijl een rationele stem steeds nadrukkelijker in je achterhoofd schreeuwt: Hoe slecht is dit wel niet? Hoe kan je dit nu goed vinden? In the name of all gods and divinities, man, pull yourself together! 

 Het is een gedachtengang die al vroeg tijdens mijn k-pop verslaving opdook: k-pop heeft veel gemeen met Italo disco, toen verguisd en een beetje belachelijk gevonden, nu als klassiek te boek gesteld. Originaliteit wordt ten strengste afgeraden; best available technology wordt massaal ingezet; er wordt sneller gerecycleerd dan geproduceerd; het interesseert je werkelijk geen hol of je dit morgen nog als muziek zal beschouwen: enkel het hedonistische nu moment telt; een wereldtaal wordt op zeer originele wijze geïnterpreteerd - versta: ze begrijpen er niks van, maar het klinkt wel cool ("You must better watch out" is mijn huidige favoriet) - en als je even niet oplet komt er, haast zomaar, als een side effect, opeens een absoluut meesterwerk van de band gerold. 

 Dat Italo gevoel heeft natuurlijk zijn schaduwzijde. Heel veel k-pop, en dan vooral het gros van de boy bands (nog een zeer interessante vraag in k-pop: waarom klinken de girl groups zoveel beter dan de boy groups?), klinkt als een 21ste-eeuwse Seoul update van het gevreesde Modern Talking (You’re my heart, you’re my Seoul). Maar drukte dat olijke, gruwelijk gekapselde Duitse duo in de jaren tachtig dan uw en mijn pret? Dacht het niet. Zo ook is het met k-pop. Ondanks de niet aan te slepen olievaten stroopsuiker, de soms lichtjes tot zeer belachelijke danspasjes, de talloze groepen die zoveel members tellen dat je al snel niet meer weet wie nu de members, wie de backup dansers zijn, het vervaarlijk aan variété en vaudeville grenzende gedrag van de show masters en performers, de gedateerde schmalz van sommige artiesten (Kenny G, kom terug, alles is vergeven!), en het kinderlijke tot puberale gedrag van het aanwezige publiek blijven de dopamines ten allen tijde rijkelijk vloeien.

 Sportpaleis, 24 april 2024, here I come! Ik heb, in tegenstelling tot Bart de Zever, een echte afspraak met de geschiedenis.

Notes on K-pop 3: Total Comeback Experience

 Als er goed en slecht nieuws is, beveelt men aan eerst met het slechte nieuws te komen. Welaan dan! Ik had ergens in mijn reptielenbrein kunnen versteken dat Coldplay en BTS, in beider hun muzikale sferen blandness made flesh, ooit een duet met de mensheid hadden gedeeld. Vandaag had ik de eer het te mogen horen en zien. Geen verrassing dat het de wachtkamermuziek van je hoogstpersoonlijke muzikale hel is. En bovendien slechte publiciteit voor k-pop. Verder ga ik over deze enormiteit voor eeuwig de stilte bewaren. Maar ik moest het toch even van me afschrijven. 

 Beter nieuws uit Zuid-Korea. Jisoo Blackpink heeft met haar soloplaat zomaar eventjes drie prijzen mogen wegkapen op de MMA's (voor de local: de Melon Music Awards). Blinks aller landen pinken (blinken?) minstens een traantje weg, zo ook ondergetekende. Bovendien is Flower / All Eyes on Me ook nog eens van het allerbeste dat ooit uit k-pop is voortgekomen, choreografie incluis.

 Misschien is het zelfs een van de redenen dat ik gisteren mijn eerste Weverse live, die van Jisoo dus, heb kunnen uitzitten. Die Weverse updates zijn in het Koreaans en hoewel er altijd wel een welwillende ziel is die de moeite neemt om 45 minuten tot anderhalf uur richtingloos geouwehoer naar het Engels te vertalen, is het Engels van de de vertaler meestal zo absurd slecht dat je nog eerder opteert voor het aanhoren van onbegrijpelijk Koreaans. Voordeel is dat je na een paar keer van die onverstaanbare lange stukken gepraat de idiosyncratische manier van vertalen (versta dit gerust als Koreaans letterlijk naar het Engels overgezet) als het ware kan retro-engineeren. Als je de fouten begrijpt die ze maken in de vertaling, is quasi 95% zelfs voor een Europeaan te volgen. Het volgen van zo'n live interactie met de fans (die via een chatfeed duizenden vragen afvuren, waarvan het idol er dan een selectie beantwoordt) blijft hoe dan ook een van de vreemdste dingen die je als nieuwbakken k-pop fan kan beleven. Ik weet nu bijvoorbeeld dat Jisoo al drie jaar geen kerstboom in huis heeft gehaald. Uiteraard weet ik wat ze heeft gegeten op de dag van de live stream. Het zat ook niet zo goed met het ontvangst van de iPhone. TMI is overduidelijk geen dingetje in de wereld van het k-pop idol. TMI of today is trouwens in elke live stream van je idol een vaste rubriek.

 Belangrijker is dat ik gisteren van mijn favoriete k-pop shop de laatste van aespa heb mogen ontvangen. Aespa namelijk, dames en heren, jongens en meisjes, is het allerbeste wat k-pop te bieden heeft en hun comeback is de eerste die ik in real time heb mogen meemaken. Dus dit is de uitgelezen kans om te beschrijven hoe het eraan toegaat als een k-pop groep een nieuwe plaat uitbrengt.

 U hebt als goed verstaander begrepen dat een comeback in k-pop niet betekent dat je na lange tijd, half vergeten, nog een keer met nieuwe muziek komt. Albums ofte langspelers zijn uiteraard ook in k-pop een traditioneel format, maar veel belangrijker zijn de singles en de extended plays. Gezien k-pop qua commercialisme en forced exposure zijn gelijke niet kent, wordt elke single werkelijk op elk denkbaar mogelijke manier onder de aandacht gebracht. Een groep komt dus met een comeback als de platenfirma denkt dat de fans de vorige single of mini-album nu echt wel genoeg gehoord hebben. Een stan wordt de muziek van zijn groep nooit echt beu, maar zoals reeds gemeld is stilstaan gelijk aan sterven, dus er moet regelmatig nieuw materiaal aan de wereld geopenbaard worden. In k-pop zegt men dan dat de vorige era eindigt en er een nieuw era aanbreekt. Voor aespa betekent dat het era Welcome to My World nu voorbij is en dat het Drama era nu is aangevangen. En dat tijdperk mag je heel letterlijk nemen. Als je geen k-pop fan bent, zou je kunnen zeggen dat je Drama krijgt tot het neus, oren en keel uitkomt. Als je niet oplet zit het in je DNA.  

 Het is mijn eerste comeback, dus zeker ben ik niet of het ook bij andere groepen zo verloopt als bij aespa. Maar ongeveer een maand geleden verschenen er op een dag, op Instagram, X, Facebook, op de site van SM Entertainment en youtube opeens foto's van Aespa met overal het woord Drama. Aespa is net als Blackpink een vierspan, dus je krijgt dan mondjesmaat gedurende een paar dagen een nieuw stel foto's van de leden van aespa, waar de esthetiek van het nieuwe concept stukje bij stukje duidelijk wordt. Die nieuwe esthetiek verschilt steeds grondig van die van het vorige era. Was Welcome to My World een zacht, meisjesachtig, zomers en sportief concept, dan is Drama grootsteeds, nachtelijk, donker en dreigend. Welcome to My World was Amerikaanse sportkledij, Drama gaat blijkbaar rood en zwart met jedi en samurai vibes worden. De vier dames dwalen als reuzen door wat je aanneemt een nachtelijk Seoul  is en gaan op een wolkenkrabber zitten, vangen met de handen een vliegtuig of kijken neer op een autostrade alsof het Matchbox autootjes betreft. Larger than life girls are in control.

 Een week of zo na de foto's komt dan de teaser. Je krijgt een music video van onder de minuut waar weer een tipje van de sluier wordt opgelicht, met een kort thematisch streepje muziek. Nog even daarna mag elk groepslid in een filmpje van tussen de tien minuten en een kwartier, de Sequence genaamd, een kort scenario acteren. Die filmpjes waren in dit geval overduidelijk ergens in de USA opgenomen. De groepsleden etaleren dan hun nieuwe look en in het geval van aespa - hun element is metaal - betekent dat ze de opstandige, stoere en onafhankelijke meid mogen spelen. De stills van die filmpjes zie je dan daarna terug wanneer je de plaat thuis openmaakt (een k-pop plaat is als een cadeau dat je uitpakt - professionele uitpakkers hebben hun eigen youtube kanaal).

 Vanzelfsprekend kan je dan een pre-order maken van een van de formats waarin de nieuwe plaat gaat verschijnen. Formaat moet je in k-pop letterlijk nemen. Dat gaat van een klein doosje met een usb-stick, over een traditionele cd, langs een fotoalbumformaat, tot een enorm grote doos met allerlei lekkers voor de stans (photo cards die je kan wisselen met andere fans, lyrics boekje, een stickerblad, een agenda, een poster, zelfs een fotokader, je kan het zo gek niet bedenken). De prijs is afhankelijk van het formaat. Een groot formaat kan je tot 100 euro kosten. Ook kan je meestal kiezen welk groepslid je op de cover wilt. Gezien Karina mijn bias is bij aespa, kies ik dus voor de Karina version. Heb je enkel foto's en fotokaartjes van Karina. Mocht je al de groepsleden even mooi en cool vinden, dan gaat dat je veel kosten, want een k-pop plaat onder 25 euro scoren gaat je niet lukken. (Incidenteel kan ik melden dat toen ik de k-pop geplogenheden nog niet onder de knie had, ik de Jennie version van Blackpinks Born Pink heb gekocht, terwijl Jisoo later mijn bias bleek te zijn. Zit ik nu dus opgscheept met een verkeerde versie. Niks tegen Jennie, maar ik kan verzekeren dat dit me niet meer zal overkomen.)   

 Na de pleiade van foto's, filmpjes en teasers komt dan de single. Wie denkt dat het enkel over de muziek gaat zal nooit iets van k-pop begrijpen. Het gaat tegelijk over de muziek, het concept, de nieuwe look (kledij, de dominante kleuren van het hele concept, kapsel en haarkleur, make-up, de opgeplakte vingernagels - een serieus dingetje in vrouwelijke k-pop), de choreografie die speciaal voor dit era is uitgedacht en uiteraard de music video waarin al het vorige samenkomt.

 Dan begint de promotie van de nieuwe single en daar is k-pop echt volledig uniek in. Gedurende enkele weken is aespa overal. Eerst en vooral moet je de nieuwe muziek en dans op elke muziekshow die Zuid-Korea rijk is (Inkigayo, Comeback Stage, MusicCore, MCountdown en NPOP zijn enkele voorbeelden) gaan brengen, eventueel in live geremixte herwerkingen, om het toch een beetje gevarieerd te houden. Lipsynchen wordt niet geaccepteerd, dus je moet laten horen dat wat wat je middels studiotechniek kan ook daadwerkelijk in de realiteit kan waarmaken. Slechte of luie zangeressen of rappers mogen zich aan snoeiharde kritiek verwachten. Het dansje is altijd hetzelfde, maar voor elke muziekshow hebben ze wel een ander, al dan niet bij elkaar passend, ensemble aangetrokken. Ik kan getuigen dat die dansjes na drie weken bijna elke avond optreden niet meer zo vlot en samenhangend eruit zien. De vermoeidheid en de ademloosheid zijn dan duidelijk zichtbaar. Een van de aespa meiden antwoordde deze week op de vraag van een fan: "What are you doing on Christmas" met een eerder gelaten: "Working". (Aespa heeft tijdens de Drama promotie ook nog tijd gevonden een Jingle Bell Rock voor de kerstperiode met de wereld te delen). Voor een idol houdt het echt nooit op. Je maakt jezelf beschikbaar, niet voor even en wanneer je daar zin in hebt, maar minstens voor zeven jaar, hetgeen de wettelijk vastgelegde maximum duur is van een idol contract. Als je al eens een vakantie neemt, is er een grote kans dat die op film wordt vastgelegd als promotiemateriaal.  

 Maar terug naar de comeback. Als de choreografie bevalt - en dat was de laatste weken duidelijk het geval bij Drama - dan staan X, Instagram, TikTok en youtube op geen tijd vol met allerlei k-pop collega's, vrouwelijk en mannelijk, die al dan niet in duo met een lid van aespa, het dansje, of althans toch het opvallendste stuk ervan (ja ook dat heeft een naam: de point dance), imiteren. Eerst en vooral komen de k-poppers aan de beurt die bij dezelfde platenfirma (je kan feitelijk beter zeggen: music concern) een contract hebben. Daarna alle andere Zuid-Koreanen die willen laten zien dat ze goed kunnen of graag dansen. Dat kunnen dan persoonlijke vrienden zijn, tv show hosts of bekende acteurs en actrices. Met andere woorden: als de plaat een succes is, heeft bijna iedereen met naam en faam in de Zuid-Koreaanse entertainment industrie na een paar weken de persoonlijke imitatie of interpretatie van het dansje op Tiktok gezet. Buitenlandse fans volgen dan al snel. 

 Na een tijd je heb je Drama zo vaak gehoord dat je gaat slapen en opstaat met minstens het refrein in je hoofd. Beu word je het nooit. Dat is het ware mysterie van k-pop. Hoe dat werkt, daar ben ik nog niet achter. Maar als ik door die hele promotiemachine Drama ondertussen honderd keer heb gehoord onderschat ik het waarschijnlijk nog. Vandaag zal ik het zeker tien keer opgezet hebben (nu ja, het youtube algoritme schotelt me Drama keer op keer voor), met de korte stukjes die je op Instagram, X en youtube hoort daar nog afgetrokken. Tot aespa met een volgende comeback komt hang je aan een Drama-infuus. Als dat niet het geval is, ben je geen stan. Hoogstens een local - zo noemen k-pop fans mensen die geen k-pop fan zijn - of een occasionele voorbijganger, a pitiful interloper. 

 Volgende stap is dat de groep acte de presence geeft op de typische Zuid-Koreaanse variety shows. Voor mij de bekendste is Knowing Bros, een show die ingericht is als een klaslokaal en waar van nog wel enigszins interessante tot de meest idiote vragen worden gesteld door een rij van mannen die minstens tien jaar ouder zijn dan de gemiddelde k-popper en waar allerlei onnozele spelletjes worden gespeeld en opdrachten uitgevoerd en iedereen voor de goede vorm minstens een klein beetje belachelijk wordt gemaakt, als ze al niet stevig uitgelachen worden. Zeker is dat je na al dat geleuter dan ook nog eens je dansje mag uitvoeren, als het ware tussen de schoolbanken (waar natuurlijk de meeste k-pop fans dagelijks hun broek of rok slijten). Het is vooral door die variety shows dat je respect krijgt voor die jongens en meisjes. Wie dit tot een goed einde kan brengen kan een en ander verdragen. Ik heb toch al een paar keer groener-dan-groen lachende gezichten mogen ontwaren. Maar dat hoort er dus bij: wie bekend is verdient het minstens toch een klein beetje vernederd te worden. Als je pech hebt, ga je voor de hele wereld af als een gieter. Maar blijven lachen is de boodschap. Altoos en voortdurend. Idols smile. Period.

 Na de variety shows komen dan de fan meets en fan signs. De fan meet vindt plaats in open lucht, voor een selectie fans op een of ander plein in Seoul (je neemt aan dat ze via een loting uitgenodigd worden). Het is nu winter in Zuid-Korea, dus dat betekent dat je in ijskoude temperaturen gekleed als iemand die op poolexpeditie vertrekt, de fans toespreekt. Gezien Karina de leader en de unnie (letterlijk de oudste zuster, in de praktijk het oudste groepslid) van Aespa is spreekt zij eerst. Ze heet iedereen welkom, vraagt of de nieuwe single en music video op de algemene goedkeuring kunnen rekenen, lult nog een heel eind verder over eender welk aan Drama gerelateerd onderwerp. Vervolgens mogen de andere members ook een verhaaltje vertellen of hun gevoelens meedelen. Karina steunt dan de jongere groepsleden door hen aan te sporen en hen uit te leggen hoe je de communicatie met de fans moet aanpakken (ze is haar carriere ooit begonnen als ulzzan, het Koreaanse woord voor influencer, andermans producten en uiteraard haar eigen mooie snoetje aan de man brengend) en tikt hen eventueel op de vingers als ze het volgens haar niet goed doen, of te zacht spreken of wat weet ik nog. Afgesloten wordt meestal met de distributie van een klein geschenkje, eventueel een rondje selca, een groepsfoto, een algemeen dankwoord en een buiging.  

 Fan signs vinden plaats in een of ander congres- of winkelcentrum of nog een omgebouwde turnzaal en daar mogen de fans de versie van Drama die ze zich hebben aangeschaft laten signeren door het lid of de leden van hun voorkeur. Sommige stans willen een handtekening van elk groepslid, anderen enkel van hun bias. De gebruikelijke cadeau'tjes en pluisbeesten worden uitgewisseld, er wordt een kort persoonlijk praatje gemaakt en men sluit af met een fist bump of met een hartje maken, waarbij de member dan de ene helft verzorgt en de fan het ontbrekende halve hart. Ook hier weer zijn de groepsleden in een nieuw plunje gestoken. Voor fan signs zijn die plunjes liefst zo cute mogelijk, dus in het geval van een girl group als aespa met bijhorende katteoortjes of volledig in teddystof gehuld. Winter kreeg deze week van een fan een taekwondo uniform ten geschenke, dat ze dan ook onmiddellijk moest aanpassen om vervolgens haar beste fight moves te laten zien. Daarin gesteund door een flinterdunne, maar niettemin breedgeschouderde Karina, die een black belt Taekwondo heeft en als lead dancer van aespa op fysiek vlak een allround bad ass is.     

 Ondertussen word je elke dag overspoeld met videos waarin de Drama dans elke keer op een andere manier wordt uitgevoerd. Er is de performance stage (in een decor, meestal een industriële loods of een gestyleerde halve ruïne, met backup dansers), de eye contact version (elk member kijkt dan, u raadt het al, direct in de camera, zodat je als fan je bias in de ogen kan kijken), de rehearsal dance (in de balletzaal van het SM Entertainment HQ, met de spiegel als achtergrond, of langs de andere kant van de zaal, met de wolkenkrabbers van Seoul als decor) en de relay dance (members staan achter elkaar opgesteld zodat je steeds een member een stuk van het dansje ziet uitvoeren, vervolgens gaat dat member opzij en sluit achteraan aan en zo gaat dat verder tot het einde van het nummer). Als je de dans moves dan nog niet uit het hoofd kent, ben je blind of dement.

 Wat je ook altijd kan verwachten een paar weken na de release van de music video is een Behind the Scenes, dus een making of. Gezien Aespa conceptueel is opgezet als een team van stoere, immer tot strijd bereide gothic cybersamurai, betekent dat dus dat je de repetities van de actiescenes en de zwaardgevechten voor de kiezen krijgt, met andere woorden actie voor de blue/green screens en de videodecors. Uiteraard ontploffen er dingen, sneuvelen allerlei props en attributen, vloeit en sproeit het nepbloed rijkelijk en is vuur overal. Ook die making of eindigt met een korte toespraak van een van de members, met een onvermijdelijk dankwoord en het vriendelijke verzoek om de muziek en de video 'lots of love' te geven.

 Dan nog is het niet voorbij. Bij aespa krijg je bij elke comeback ook nog een korte, tot nu toe steeds drie episodes durende serie. Bij Savage, Next Level en Girls waren dat mangafilmpjes; bij het Welcome to My World era een kleurrijke vaudeville-achtige jonge huisvrouwenkomedie en bij Drama een mysterie in een spookhuis. Ook daarvan krijg je trouwens vroeg of laat nog een making of voorgeschoteld. 

 Tenslotte meldde Karina - als leader van een groep ben je automatisch ook de spokes person - ons enkele dagen geleden dat de promotie nu is afgelopen, terwijl na deze totale overload de fans natuurlijk om meer blijven schreeuwen (Nu al?). Gelukkig voor de stans werden deze week de al hoger vermelde MMA's uitgereikt. Dat is drie dagen avondvullend entertainment waar le tout K-pop aanwezig is (Blackpink uitgezonderd, Jisoo kwam zelfs haar drie awards niet persoonlijk afhalen), er in stijl getafeld wordt (wie naast elkaar zit kan erop rekenen dat ze als duo meteen van een relatie verdacht worden), iedereen in haute couture voor de dag komt en de jaarlijkse awards uitgereikt worden in een aantal categorieën waar de Oscars jaloers kunnen op zijn. Meegenomen dat aespa vier awards mee naar huis mocht nemen. Hetgeen een beetje verrassend is, want aespa was tot nu toe toch voornamelijk een groep die wegens hun experimentele muziek door andere k-pop groepen hoog in het vaandel gedragen werd (musician's musicians zeg maar), terwijl zich dat niet altijd vertaalde in dikke hits. Vier awards betekent dat ze na 4 extended plays nu zijn toegetreden tot de galerij der Groten van de K-pop. Happy MY's all over the world, dat spreekt. U zult nu wel al begrepen hebben dat MY de officiële naam voor een aespa fan is. Dat bekt ontzettend slecht, maar dat maakt van mij een MYBlink, of iets in die aard. 

 En nu moet ik mezelf excuseren, want ik moet dringend de youtube filmpjes van de MMA's gaan bekijken. En daarna staat er nog een Weverse update van Winter op het programma. Ook k-pop fan zijn is hard werken.