Het is toch ongelooflijk hoe weinig open mensen feitelijk zijn voor het Andere in zichzelf en de ander. Deze week heeft een 16-jarig meisje haar 11-jarige zus bijna doodgeslagen. Elke keer weer opnieuw (bij vrouwen die hun eigen pasgeboren kinderen vermoorden en de lijkjes op zolder stockeren, bij die vriendelijke leraar en lid van de plaatselijke vereniging die zijn buren vermoordt en vervolgens de lijken probeert te verbranden) hoor je de buren, onderwijzers en zelfs de directe verwanten van die mensen uitroepen dat ze helemaal niks hadden vermoed. Nee, natuurlijk niet, domkoppen! Alsof je zoiets ooit kunt afleiden uit iemands gedragingen. Alsof alleen dat bestaat wat direct waarneembaar is. Alsof iemand gaat rondbazuinen dat hij moordneigingen heeft. Wanneer de animale, bij de meesten onderdrukte, onkenbare kern zich roert, is er geen ontkomen aan.
Valt verder op dat de meeste (of toch vele) van die dingen gebeuren in de voorsteden en op het platteland, waar de zogenaamde sociale controle groter is dan in De Grote Boze Stad. Elke keer weer opnieuw die groteske illusie dat de mensen daar elkaar nog echt kennen. Alsof het niet evident is dat hoe groter de sociale controle is hoe dieper men zogenaamd abnormale persoonlijkeidskenmerken (die in werkelijkheid - dat is natuurlijk het punt - helemaal niet zo abnormaal zijn) in zichzelf gaat begraven, met alle gevolgen van dien. Moet men voor zo'n analyse een gediplomeerd psychiater zijn? Je hebt er gewoon een beetje mensenkennis voor nodig om te weten dat iedereen, in mindere of meerdere mate (maar in de juiste omstandigheden, echt iedereen) tot zowel het slechtste als het beste in staat is.
Uiteraard is de reden voor het ontkennen van het bestaan zulke fenomenen angst in zijn zuiverste vorm. Angst voor de chaos allereerst, angst voor het hetgeen men niet onmiddellijk kan plaatsen, kan duiden en verklaren. Het lijdt geen twijfel dat zolang men niet aanvaardt dat niet alles te duiden en te verklaren is (de mythe van de alles verklarende wetenschap, een mythe die alweer, zoals alle mythen, terug te voeren is op angst voor de chaos - en dat terwijl dit universum voor het overgrote deel uit chaos bestaat) men geen vrede kan hebben met dit polymorfe (en inderdaad perverse) bestaan. Dat is geen roep om fatalisme of zogenaamde gemoedsrust (nog zo'n mythe), maar een zachte aandrang om zich eindelijk eens open te gaan stellen voor de Ander. Men moet ophouden om de wereld louter vanuit zichzelf te beschouwen. Je meningen en gevoelens doen er toe, maar ga er alstublieft niet vanuit dat ze ook die van iedereen zijn. En vergeet niet dat de Ander ook in jezelf huist.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten